Սերգեյ Մելքոնյան - Mediamax.am

հայերեն | русский | english
Դեկտեմբեր 05, 2025
Սերգեյ Մելքոնյան
Սերգեյ Մելքոնյան
Պատմական գիտությունների թեկնածու, վերլուծաբան, APRI Armenia-ի գիտաշխատող
Ռուսաստան-Իրան ռազմավարական գործընկերության հետևանքները Հայաստանի համար Ռուսաստանն ու Իրանը 2025 թվականի հունվարին պաշտոնապես ամրապնդեցին երկարաժամկետ ռազմավարական գործընկերությունը՝ ստորագրելով Համապարփակ ռազմավարական գործընկերության համաձայնագիր 20 տարի ժամկետով: Այս համաձայնագիրն ամրապնդում է Մոսկվայի և Թեհրանի միջև երկկողմ հարաբերությունները։ Երկկողմ համաձայնագրում Հարավային Կովկասին վերաբերող մի քանի դրույթներ ընդգծում են տարածաշրջանային դինամիկայի խորքային հետևանքները, մասնավորապես` Հայաստանի համար, որը պետք է նավարկի դաշինքների և մրցակցությունների բարդ ցանցում՝ պատմականորեն վիճահարույց տարածաշրջանում։
Ռուսաստանը և Իրանը Հարավային Կովկասում. շահերի հատում և բախում 2022 թվականին ռուս-ուկրաինական պատերազմի մեկնարկից ի վեր, պարբերաբար լուրեր են ստացվում Ռուսաստանի և Իրանի միջև մերձեցման մասին՝ սկսած անօդաչու թռչող սարքերի մատակարարումից մինչև Թեհրանի որոշումը միանալ ԲՐԻՔՍ-ին: Արևմուտքի տեսանկյունից իրավիճակը պարզ է թվում. միջազգային լիբերալ կարգի երկու հակառակորդներ միավորվում են: Սակայն դա պարզեցնում է բարդ աշխարհաքաղաքական գործընթացները, մասնավորապես Հարավային Կովկասում, որոնք կարիք ունեն ավելի խորը ուսումնասիրության։
Հարավային Կովկասում հաղորդակցությունների ապաշրջափակման չորս սցենար Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցությունների օրակարգում գտնվող առանցքային հարցերից մեկն այժմ հաղորդակցությունների ապաշրջափակումն է։ Շատ առումներով հենց այս խնդիրը կարող է պատրվակ հանդիսանալ Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի հերթական ագրեսիայի համար։ Առայժմ կարելի է առանձնացնել հաղորդակցությունների ապաշրջափակման և գործունեության չորս հնարավոր սցենար։
Ռուսաստանի երկընտրանքը Լեռնային Ղարաբաղում. մնա՞լ, թե՞ չմնալ 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից Արցախը (Լեռնային Ղարաբաղը) շարունակում է մնալ շրջափակման մեջ։ Ադրբեջանը միակողմանի վերահսկողություն է սահմանել Լաչինի միջանցքի վրա, ինչը հակասում է 2020 թվականի եռակողմ հայտարարությանը: Մոտ երկու տարուց՝ 2025 թվականի մայիսին, կորոշվի Լեռնային Ղարաբաղում ռուսական խաղաղապահ զորակազմի (ՌԽԶ) ապագան։ Երևանն ու Բաքուն կա՛մ կերկարաձգեն զորախմբի մանդատը, կա՛մ կհայտարարեն, որ վերջինիս ներկայության կարիքը չկա և կնախապատրաստեն դրա դուրս գալը։ Ռուսաստանի կողմից բանակցային գործընթացում միջնորդի մենաշնորհային դերի կորուստը, շրջափակումը վերացնելու և միջանցքի նկատմամբ վերահսկողությունը վերականգնելու անկարողությունը մեծացնում են երկրորդ սցենարի հավանականությունը։
Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության նոր հայեցակարգը․ ի՞նչ պետք է իմանա Հայաստանը Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության նոր հայեցակարգը հրապարակվել է 2023 թվականի մարտի 31-ին։ Հատկանշական է, որ ՌԴ ԱԳՆ-ն դեռ 2022 թվականի սկզբին պատրաստել էր նորացված հայեցակարգի նախագիծը։ Հավանաբար, Ուկրաինայում հակամարտության բռնկումը և դրա հետևանքները ճշգրտումներ են մտցրել փաստաթղթում։ Նոր հայեցակարգի հիմնական փոփոխությունները հասկանալու համար անհրաժեշտ է համեմատել այն նախորդ հրատարակության հետ, որը հրապարակվել է 2016 թվականին։ Կարող ենք առանձնացնել հետևյալ կարևոր փոփոխությունները, որոնք արդիական են Հայաստանի համար։
Ռուսաստանի երեք մոտեցումները Հայաստանում ԵՄ քաղաքացիական առաքելությանը 2022 թվականի փետրվարին Ուկրաինայում հակամարտության մեկնարկից հետո Ռուսաստանի և Արևմուտքի (ներառյալ Եվրամիության (ԵՄ)) հարաբերությունները մրցակցությունից անցել են բաց առճակատման: Երկու կողմերն էլ այս դիմակայության հնարավոր դաշտ են համարում նախկին խորհրդային հանրապետությունների տարածքը։ Ռուսաստանը Հարավային Կովկասը համարում է իր անվտանգության ճարտարապետության մի մասը։ Այս համատեքստում այն, ինչ կատարվում է Հայաստանի տարածքում, շատ զգայուն է ընկալվում երկու պատճառով։
Նոր Հայաստան. նոր քաղաքականություն Մերձավոր Արեւելքում Քաղաքական ռեժիմի փոփոխությունը ենթադրում է նաեւ մի շարք արտաքին քաղաքական գերակայությունների վերանայում: Ակնհայտ է, որ ռուսական վեկտորի գերակշռումը ներկա փուլում հայկական պետականության պահպանման կարեւոր պայման է հանդիսանում: Չնայած հանրապետության քաղաքական կյանքում տեղի ունեցած լուրջ փոփոխություններին՝ տվյալ վեկտորի վերաքննումը հնարավոր չէ ո՛չ կարճաժամկետ, եւ ո՛չ էլ միջնաժամկետ հեռանկարում: Սակայն նոր իրողությունները պետք է բերեն մոտեցումների փոփոխության նաեւ արտաքին քաղաքական ոչ պակաս կարեւոր վեկտորի՝ մերձավորարեւելյանի ուղղությամբ:
Լրահոս

Տարածաշրջան | Դեկտեմբեր 5, 2025 14:02
Ալիեւը խոսում է «Ադրբեջանի ժառանգությունը Հայաստանում վերականգնելու» մասին

Հասարակություն | Դեկտեմբեր 5, 2025 10:17
Ժիրայր Լիպարիտյան. հայկական Սփյուռքը «ապրող եւ զարգացող բարդ երեւույթ է»

Քաղաքականություն | Դեկտեմբեր 5, 2025 09:20
Արմեն Դարբինյան. Ռուսաստանում ոմանք ինձ հայ ազգայնական են համարում
Մեր ընտրանին
Մեր մասին | Կապ | Օգտագործման կարգ  | Գովազդ
Quality Sign BW
Design by Balasanyan designbureau
© Copyright Mediamax Media Company LLC 1999 -2025
​
​