«Ոսկե Ծիրան» Երեւանի միջազգային փառատոնի շրջանակներում ՀԲԸՄ Երեւանի գրասենյակում անցնում են Երեւան ժամանած կինոգործիչների վարպետության դասերը: Հուլիսի 13-ին այն վարեց ռուսաստանցի ռեժիսոր Վիտալի Մանսկին, ով փառատոնի շրջանակներում ներկայացրեց Հյուսիսային Կորեայի մասին պատմող  իր «Արեւի լույսի ներքո» վավերագրական ֆիլմը:

***

Թվային տեխնոլոգիաները հիմնովին փոխեցին վավերագրական կինոն: Երբ 60-ականներին 16-միլիմետրանոց տեսախցիկ հայտնվեց, որը ձայնը փոխանցելու հնարավորություն ուներ, վավերագրական կինոյի նոր ուղղություն հիմնադրվեց, որ կոչվում էր «կինոճշմարտություն»՝ cinema verite.

***

Այսօր լավ բջջային հեռախոս ունեցողը, կարծես, հոլիվուդյան ստուդիայի սեփականատեր լինի: Մեծ հաշվով, այսօր նկարահանման գրեթե բոլոր հնարավորություններն ու հնարքները մարդու ափի մեջ են:

***

Սցենարն ու իրականությունը անհամատեղելի ենք: Նկարահանման հենց սկզբից ամբողջ լարվածությունը հենց իրական իրադարձություններն են որոշում: Ընդ որում, իրական կինոն հավակնում է փաստի անկողմնակալ փաստի ամրապնդմանը: Իրական կինոն իրականության պատճեն չէ, իսկ առանց սցենարի կինոն պարզապես անհնար է:

***

Նկարահանման ընթացքում բարոյական սահմանափակումներ լինել չեն կարող, արգելք կարող է սահմանել միայն օրենսդրությունը: Մնացած բոլոր հարցերը պիտի լուծվեն մոնտաժի ընթացքում: Երբ պատմությունն ամբողջովին նկարահանված է, երբ գիտես բոլոր զարգացումները եւ ավարտը, միայն այդ ժամանակ է պետք անցնել բարոյական հարցերին: Եթե «Արեւի լույսի ներքո» ֆիլմի նկարահանման ընթացքում մտածեինք բարոյական կողմի մասին, ուրեմն ոչինչ էլ չէինք նկարահանի: Բայց երբ նյութն արդեն սեղանին էր, մենք լրջորեն քննարկում էինք, թե որ կադրերը կարող են վնասել մեր հերոսներին: Հյուսիսային Կորեայում, հավատացեք, հետեւանքները կարող են շատ լուրջ լինել:

***

Հյուսիսային Կորեայում այնպիսի տպավորություն է, որ 1953 թվականին Ստալինը չի մահացել: Մենք էլ էինք այդպես ապրելու, եթե Ստալինը չմահանար, կամ էլ իշխանությունը փոխանցեր որդուն կամ թոռանը: Բայց նույնիսկ այն ժամանակ, երբ Ստալինը ղեկավարում էր երկիրը, մեր նախնիները դիմադրում էին, նրանք գիտեին, թե ազատությունն ինչ բան է: Իսկ Հյուսիսային Կորեայում ոչինչ չկա, նույնիսկ վախ չկա:

Հյուսիսային Կորեայի կինոյի պատմության ողջ ընթացքում էկրանին գոնե մեկ անգամ համբույր չի ցուցադրվել: Միայն մի համբույր կա՝ կինն ու իր ամուսինը, ամպրոպի ժամանակ կանգնած են, կինը բարձրացնում է անձրեւանոցն ու թաքցնում է դեմքը: Ենթադրվում է, որ նրանք համբուրվում են:

***

Մենք կարող ենք ազատ լինել, իսկ եթե կորցնում ենք ազատությունը՝ հիմնականում սեփական կամքով է լինում: Խորհրդային տարիներին մենք պարտադիր շքերթների էինք գնում, բայց հետո աղջիկների հետ այգում գինի էինք խմում, տանը՝ խոհանոցում նստում ու խոսում էինք: Այսինքն, այդ զուգահեռ կյանքն ունեինք:

Ազատությունը՝ կանաչ տերեւ է, որ միշտ գտնում է իր ճանապարհը: Ես ազատ մարդու կյանք եմ վարում, անկախ նրանից, թե ովքեր են շրջապատում ինձ: Ազատ եղեք եւ ոչինչ չեք կորցնի:

Լենա Գեւորգյան

Լուսանկարը՝ Մարիամ Լորեցյանի