Իհարկե, առաջինը ծանոթացել եմ Յուրի Բախշյանին, շատ ավելի շուտ, քան ԱԺ փոխնախագահ դառնալը: Եթե դու խորհրդարանում հավատարմագրված լրագրող ես, չես կարող չունենալ քո նախընտրած պատգամավորներին, որ ոչ միայն հարցազրույցներ են տալիս, այլև միշտ սիրալիր պատասխանում են ընթացիկ հարցերիդ, որ ավելի կարևոր է: Ու բնական է, որ Յուրի Բախշյանի հետ հաճախ էի և հարցազրույցներ անում, և տարբեր խնդրահարույց հարցերի պարզաբանումներ խնդրում: 1999-ի մայիսին «Միասնություն» դաշինքի հաղթանակից հետո ԱԺ փոխնախագահներ ընտրվեցին Ռուբեն Միրոյանը (ՀԺԿ) և Ալբերտ Բազեյանը (ՀՀԿ), այդպես էլ նորընտիր խորհրդարանը գնաց արձակուրդ: Եվ միայն սեպտեմբերի 13-ին, երբ Ալբերտ Բազեյանը նշանակվել էր Երևանի քաղաքապետ, ՀՀԿ-ից ԱԺ փոխնախագահ ընտրվեց Յուրի Բախշյանը: Ընտրությունից հետո մի քանի հարց տվեցի՝ իր ծրագրերի, զգացողության մասին, լավ հիշում եմ, որ պատասխանեց հարցերիս ու հետո ավելացրեց մի քանի բառ, որ ես չգրեցի. «Չգիտեմ ինչու, բայց տագնապի զգացողություն ունեմ, ոչ թե ինձ համար, այլ՝ պետության»: Ինչու՞ չգրեցի, որովհետև իմ հարցերի իր պատասխանների տրամաբանության մեջ չէր, պարզապես անկապ էր հնչում: Դե ո՞վ էր 1999-ի սեպտեմբերին տագնապում … պետության համար:

***

Անահիտ Բախշյանին առաջին անգամ հանդիպեցի 2000-ի հունիսին՝ Յուրի Բախշյանի ծննդյան օրվա առիթով՝ 28-ին կդառնար 53 տարեկան: Հարցազրույցը նրա հետ տպագրվեց «Հայաստանի Հանրապետությունում» (28.06.2000.) «Ներդաշնակ ապրելու բանաձևը» վերնագրով:

Ես այս խոսակցությանը պատրաստվում էի դժվար ու դանդաղ: Խոստովանեմ՝ հետաձգում էի ինքս իմ մեջ: Ի՞նչ խոսես մի կնոջ հետ, որ կորցրել է ամուսնուն, ում խելամիտ մխիթարանքի ոչ մի բառ չես կարող ասել: Զարմանալիորեն ԱՆԱՀԻՏ ԲԱԽՇՅԱՆԻՆ՝ Յուրի Բախշյանի կնոջը, գտա ուժեղ ու հպարտ, վշտի ու ինքնահաղթահարումի այն վիճակում, երբ ինքն էր պատրաստ կարեկցանքի ու ըմբռնումի խոսքեր գտնել՝ հավատարիմ մանկավարժի երևի բնածին տաղանդին: Ու առաջին հարցը ծնվեց ինքնաբերաբար:

-Ի՞նչ էիք անում հոկտեմբերի 27-ին:

-Հոկտեմբերի 27-ին յոթին քսան պակաս ծնողական ժողովն ավարտեցի ու մտա իմ առանձնասենյակը, հոգնած էի, բայց տրամադրությունս շատ լավ էր: Հեռախոսազանգ եկավ, բարեկամս էր, ասաց՝ Ազգային ժողովում կրակոցներ են եղել, ի՞նչ գիտեք, խոսե՞լ եք Յուրայի հետ: Ասացի՝ չեմ խոսել, ժամանակ չի եղել, բայց ի՞նչ պիտի լինի որ: Մտքովս ոչ մի վատ բան չանցավ: Զանգահարեցի խորհրդարան, երկար պահեցի, խորհրդականը վերցրեց, ասաց՝ կրակոցներ են եղել, բայց Յուրի Գուրգենիչին ոչինչ չի եղել: Էլի ոչ մի վատ բան մտքովս չանցավ ու վախ էլ չզգացի: Երթուղայինով տուն հասա ու շենքի մուտքի մոտ նստած կանանց հայացքներից ինչ-որ վատ բան զգացի, համարյա վազելով տուն մտա, տեսնեմ՝ երեխաներս իրենց պատեպատ են տալիս: Այդ պահին հեռուստացույցով ցույց էին տալիս CNN-ի հայտնի կադրերը՝ կարմիր շրջանակների մեջ առած նախագահությամբ: Էլի չհավատացի, հակասական լուրեր էին գալիս, մինչև պաշտոնական հաղորդագրությունը չէի հավատում: Առաջին բանը, որ մտածեցի. «Յուրա ջան, ախր ես կարգին սուգ անել էլ չգիտեմ, ի՞նչ անեմ»:

-Ինչպե՞ս եք ծանոթացել Ձեր ամուսնուն:

-Միասին ենք սովորել: 1965-ին ընդունվել էինք համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետը, 20 տղա, 4 աղջիկ էինք խմբում: Յուրան հենց սկզբից ինձ համար առանձնանում էր բոլորից, շատ յուրահատուկ էր իր կերպարով: Լավ էր սովորում, լավ ընկեր էր: Սկզբում ես ավելի շատ էի զգում իր ընկերության կարիքը, քան ինքը՝ իմ:

-Ուսանողական տարիներից ամենից շատ ի՞նչ եք հիշում:

-Այն պահը, երբ ես սերս խոստովանեցի: Չորրորդ կուրսի հունվարյան քննություններն ավարտել էինք, երջանիկ ման էինք գալիս: Յուրան պիտի Գորիս գնար: Օրը շատ լավն էր ու ես որոշեցի այլևս ներսումս չպահել զգացմունքս: Հիշում եմ սառած դեմքը, չէր սպասում: Ասաց՝ գնամ Գորիս, գամ՝ պատասխանեմ: Գնաց, եկավ, լռում էր: Մի քանի օր հետո հարցրի՝ չէ՞ որ խոստացել էիր: Ասաց՝ շատ եմ մտածել, շատ-շատ, բայց իմ կարծիքով դու ինձ շատ ես սիրում, ես քեզ այդպես չեմ սիրում, արի ընկերներ մնանք: Վիրավորվեցի, ասացի. «Լիքը ընկերներ ունեմ, քո ընկերության կարիքը բոլորովին չեմ զգում»: Շրջվեցի ու հեռացա: 9 ամիս խռով էինք: Հինգերորդ կուրսի սեպտեմբերին եկանք, անընդհատ առիթ էր փնտրում կողքիս լինելու, հետս խոսելու, ես էլ փախչում էի, հարց էր տալիս, չէի պատասխանում, նստում էր կողքիս, տեղս փոխում էի: Ահավոր վիրավորված էի: Հոկտեմբերի 30-ին մեր ընկերուհին, որ այս պատմությունը գիտեր, իրարից անկախ՝ հրավիրեց իրենց տուն՝ ծննդյան օրը նշելու: Այդ օրը Յուրան պահը գտավ ու ասաց, որ սխալվել է ու գուցե թե ինձ ավելի շատ է սիրում, քան ես իրեն: Մինչև այդ վայրկյանքը մտքումս հազար տարբերակ էի մտածել, թե ինչ եմ անելու, որովհետև զգում էի, որ պիտի նման բան լինի: Ասելու էի՝ երբեք, դու ո՞նց ինձ վիրավորեցիր, ո՞նց տանջեցիր, այդ էր պակաս, որ ես քեզ սիրեմ, գնա… Բայց ոտքերս թուլացան, սառույցը միանգամից հալվեց: 30 տարի հետո մեր տանն իր դագաղն էր դրված՝ հոկտեմբերի 30-ին: 30 տարի մեր խոստմանը հավատարիմ մնացինք, ունեցանք լավ ընտանիք, 3 զավակ: 30 տարի: Հիմա ուզում եմ ինձ մխիթարել, որ այդ 30 տարին ունեցել եմ, Աստված այդքանն էր տվել, այդքանը եղավ, բայց ինչու՞ 30 տարի, ինչու՞ այդքան կարճ: Միասին բանակ գնացինք:

-Դուք բանա՞կ եք գնացել:

-Այո: 1970-ին: Յուրային Սախալին էին ուղարկել ծառայելու: Կարգից անտեղյակ, անկողին, իրեր հավաքած՝ գնացինք Մոսկվա, որ Սախալինի երկու տոմս վերցնենք: Պարզվեց՝ ես իրավունք չունեմ: Սախալինը փակ գոտի է, պիտի վիզա ունենամ: Շվարած դուրս եկանք: Յուրան ասաց՝ դու գնա Երևան, ես կգնամ, վիզան կուղարկեմ, 3 ամիս է տևում: Հակառակվեցի՝ անկողինը գրկած՝ Երևան վերադարձողը չեմ, գալու եմ քեզ հետ ու վերջ: Ո՞նց: Ասացի՝ կգնամ պաշտպանության նախարարի մոտ: Ուստինովն էր: Կգնամ ու կասեմ՝ ամուսնուս տանում եք, բա ե՞ս: Ասաց՝ խելքդ գլուխդ հավաքիր, ի՞նչ Ուստինով, ո՞նց ես գտնելու, ո՞նց ես համոզելու: Տեղեկատուից իմացա պաշտպանության նախարարության հասցեն ու գնացի, գտա: Ընդունարանում մտա մի գնդապետի մոտ, ներկայացա ու պատմեցի, ասացին՝ կարգը այս է, ինքը պիտի գնա, ձեզ կանչի: Ուրիշ հնար չկա: Ասում եմ՝ ուրեմն ինձ էլ բանակ տարեք, ես էլ եմ ուզում ծառայել, նույն ֆակուլտետն ենք ավարտել, ո՞նց եք իրեն տանում, ես էլ մի բանի պետք կգամ, ինչ գործ ասեք՝ կանեմ, միայն տարեք: Նստել եմ ու չեմ գնում, լաց եմ լինում, ծիծաղում եմ, համոզում եմ, խնդրում եմ: Տեսավ՝ ելք չունի: Յուրայի գործերը բերել տվեց, պարզեց՝ որտեղ է ծառայելու ու խորհուրդ տվեց գտնել գեներալ-մայոր Իլարիոնովին, որ Յուրայի հրամանատարն էր: Օրը մի քայլ անելով՝ գնացինք Իլարիոնովին գտանք: Թերահավատ ընդունեց, բայց բարի մարդ էր, փաստաթղթերն առավ, գնաց: Մի ժամ է՝ չկա, երկու ժամ է՝ չկա: Ես ու Յուրան միջանցքում դեմ դիմաց գնում-գալիս ենք: Մեկ էլ՝ գնդապետը եկավ, սպիտակադեմ, սիրուն մարդ էր, երևի 60 տարեկան կլիներ: Եկավ ու ժպտալով ասաց. «Աղջիկս, ապրես: Յուրա, տեսնու՞մ ես՝ ինչ կին ունես, հասավ նպատակին»: Յուրայի գործերում մի տող էին ավելացրել՝ կինը հետը գնում է ծառայության: Ունեինք-չունեինք, մի շիշ կոնյակ ունեինք, երևի 3 աստղանի, գրկել-համբուրում ենք գեներալին, կոնյակն ենք տալիս:  Երկու տարի ծառայեցինք Սախալինում: Ես մանկապարտեզում երաժշտության դաստիարակ էի, յոթնամյա երաժշտական կրթություն ունեմ: Մեր առաջնեկը Սախալինի պարգևն է, թեև Երևանում ծնվեց: Հետո վերադարձանք, քանի տարի վարձով ենք ապրել, դժվար էր, բայց երջանիկ էինք: Յուրան շատ լավ ամուսին էր: Միշտ օգնում էր, տանը հարմարություններ չկային, ջուր չկար, ջուր էինք կրում, գազ էինք բերում-տանում: Ուրախ էինք, երջանիկ էինք, միասին էինք:

-Ինչպե՞ս Յուրի Բախշյանը մտավ քաղաքականություն և ինչպե՞ս Դուք վերաբերվեցիք այդ փաստին:

-Կոմունիստական գաղափարախոսությունը երկուսս էլ չենք ընդունել, հոգիների վրա բռնությունը չէինք հանդուրժում, ընտրելու հնարավորության բացակայությունը չէինք ընդունում: Երկուսս էլ երբեք կուսակցական չենք եղել: Յուրան շատ ազգասեր էր, նրա մեջ շատ խոր էր պետականության զգացումը, ակնածանքը պետության կառույցի նկատմամբ: Վստահ եմ, եթե ավելի վաղ իր շրջապատում ունենար այնպիսի մարդիկ, ինչպիսին Աշոտ Նավասարդյանն էր, կլիներ նրանց հետ: 1987-ին ծանոթացել էր Մովսես Գորգիսյանի հետ, հանդիպում էին, «Հայրենիք» ամսագիրն էին հրատարակում, կլանված կարդում էինք, հավատում էինք, որ սկսում ենք մեծ գաղափարի համար ապրել, մեծ ապագա է սպասվում: Ես հիմա էլ չեմ կասկածում: Ինչ հիմա է կատարվում, շատ տարբեր է մեր երազածից, բայց երևի թե պիտի անցնենք այս ճանապարհը, որ հասնենք մեր երազներին: Իհարկե՝ այսպես պիտի չլիներ: Մովսեսը ծանոթացրեց Աշոտ Նավասարդյանի հետ, միանգամից Յուրան տարվեց այդ գաղափարներով: Հիմնեցին Հանրապետական կուսակցությունը: Երբեք չեմ փորձել ետ պահել, որովհետև իմ մեջ էլ այդ ամենը կար, ես էլ էի դրանով ապրում: Անկախության գաղափարը, իհարկե, դժվարությամբ էի ընդունում, որովհետև ամբողջ կյանքում սովոր էինք, որ մեզ ուրիշներն են կառավարում: Յուրան՝ ոչ, նա ընդունում էր, նրա համար ամեն ինչ պարզ էր ու հասկանալի: Շատ հպարտ էր, որ անկախության հանրաքվեի կենտրոնական հանձնաժողովի անդամ եղավ: Հետո քաղխորհրդի պատգամավոր ընտրվեց հարավ-արևմտյան տարածքից, Համբարձում Գալստյանի օրոք «Փարոս» պատգամավորական խումբը ձևավորվեց, Վահագն Խաչատրյանը ընտրվեց նախագահ, Յուրան էլ փոխնախագահն էր: 1993-ի հունվարի 20-ին էր: Աշխատեցին մինչև 1996-ի փետրվարի 20-ը, երբ քաղխորհուրդը լուծարվեց: 1995-ին Յուրան արդեն ԱԺ պատգամավոր էր ընտրվել: Մինչև 1998-ը, բացի պատգամավոր լինելուց, այլ պաշտոն չի վարել:

-Այդ ամբողջ ընթացքում երբևէ տագնապի, վախի կանխազգացում չե՞ք ունեցել:

-Վախ երբեք չեմ ունեցել: Յուրան ուժեղ մարդ էր, նրա հետ ի՞նչ վախ: Բայց ընդհանուր իրավիճակից տագնապ կար: Յուրան շատ էր անհանգստանում Վազգեն Սարգսյանի համար: Միշտ ասում էր՝ շատ բան ունեմ իրեն ասելու, իր հետ խորհրդակցելու, չեմ կարողանում: Ասում էր՝ մի օղակ կա իր շուրջը, չեմ կարողանում այդ օղակից ներս թափանցել: Նույն կուսակցության անդամ էին, նույն գաղափարախոսության կրողներ էին: Ես չեմ կարծում նույնիսկ, որ Վազգեն Սարգսյանը գիտեր, թե Յուրան ուզում է իր հետ խոսել: Մի օր էլ ասաց. «Էս պետությունը անձի վրա է կառուցվում, բա որ հանկարծ Վազգենին մի բան լինի… Ասենք՝ հրաժարական տա, ի՞նչ ենք անելու, էս երկիրը կփլվի»: Հոկտեմբերի 27-ից մի քանի օր առաջ էր: Շատ տագնապած էր: Ոչ իր անձի համար: Ոչ էլ որևէ կանխազգացում կար: Երբեմն մեղադրում էի իրեն, ասում էի՝ դու էլ ես էս պետության ակունքում, ստեղծման օրից, դե մի բան արա:

-Ի՞նչ էիք ուզում աներ, որ չէր անում:

-Ինձ թվում էր, որ իրեն մի քիչ պակասում է վճռականությունը, իր հավասարակշռությունը, որ բոլորը շատ բարձր էին գնահատում, ինձ դուր չէր գալիս: Ես կողմնակից էի վճռական քայլերի, թեև ինքս չգիտեի՝ ինչ քայլեր պիտի արվեին:

-Ամենաուրախ ու ամենատխուր հիշողությունը ո՞րն է:

-Ամենաուրախ հիշողությունը… Մի գեղեցիկ շարան է գալիս՝ մեր հարսանիքը, մեր Լուսինեի ծնունդը, մյուս աղջիկներիս: Հատկապես՝ Գայանեիս ծնունդը: Շատ էինք ուզում տղա ունենալ, բոլորը հավատացրել էին՝ տղա ենք ունենալու: Վստահ ենք՝ տղա է ծնվելու: Լիլիթս տանն էր ծնվել, հիվանդանոց չէինք հասցրել: Ու Յուրան երրորդ երեխայի ծննդից առաջ ինձ տաքսիով շուտ տարավ հիվանդանոց: Ասացին՝ մի 4 ժամ կա: Յուրան տուն գնաց, սկեսուրս Գորիսից եկել էր, տղա թոռան համար խավիծ էր սարքել: Ես 2 ժամ հետո արդեն երրորդ աղջիկն ունեցա: Յուրային ներքևում ասել էին՝ աչքդ լույս, աղջիկ եք ունեցել, խավիծը տվել էր բուժքրոջը ու ոտքով առաջին հիվանդանոցից գնացել էր տուն՝ հարավ-արևմտյան թաղամաս: Հետո գուցե Գայանեին ամենից շատ էինք սիրում, փոքրիկն էր, բոլորիս հավաքում էր իրար գլխի, ստիպում էր ուղղակի: Մենք բախտավոր ծնողներ ենք, երեք աղջիկներս էլ խելացի, նպատակասլաց, պատասխանատու մարդիկ են: Իհարկե, կյանքում տխուր պահեր էլ են եղել, քաղաքականության շուրջ հաճախ էինք վիճում: Ասում էր՝ ոչինչ, առաջին անգամ չէ, հետո կհասկանաս, որ ես եմ ճիշտը: Վերջին 3 տարին չէինք վիճում, անվերապահ ընդունում էի, որ ինքն է ճիշտը: Հատկապես անձերի շուրջ: Ես արագ ոգևորվում էի, ինքը միշտ սառը ջուր էր լցնում, ասում էր՝ տես, հուսախաբ չլինես: Յուրան քաղաքական փորձառություն ուներ, տեսնում էր քայլերը: Եթե մեր քաղաքական բոլոր գործիչները նրա փորձառությունն ունենային, այս վիճակում չէինք լինի:

-Հոկտեմբերի 27-ից 8 ամիս անցել է, հավատու՞մ եք, որ հանցագործությունը բացահայտվելու է այս ընթացքով:

-Եթե առողջ տրամաբանությանը նայենք, պետական շահերից բխում է, որ հանցագործությունը միանշանակ պետք է բացահայտվի: Պիտի բացահայտվի՝ նախաքննությունը հնարավորինս ճիշտ ուղղությամբ տանելով: Բայց դա տրամաբանությունն է ասում: Իսկ իրականությունն այլ է: Շատերն ասում են, թե գործը դատարան հասնի, դատավարության ընթացքում ամեն ինչ կբացահայտվի: Ի՞նչ երաշխիք: Ինչպե՞ս պիտի դատավարության ընթացքում ճիշտն ասի մի մարդ, որ 8 ամիս չի ասում: Հավատ չունեմ, հույս չունեմ: Աշխարհում կա այդ փորձը՝ հոգեբանական տեստերով, տեղազննությամբ, հարցաքննության մեթոդներով ցանկացած հանցագործություն բացահայտել: Բայց դա երևի Հայաստանի համար չէ: Կա՞ պետականության առաջ պատասխանատվության մեծ զգացումը՝ բացահայտելու նման հանցագործությունը պետության առաջ: Համենայն դեպս՝ ումից կախված է հանցագործության բացահայտումը, երևի կարիք չի զգում, որ բացահայտվի: Դժբախտաբար, մարդու կյանքը պատմության համար համարյա ոչինչ է: Մանավանդ մեր պետության նման պետության մեջ: Մարդու մահը սովորական է դարձել: Չես էլ հասցնում ցավել: Այն պետությունները, որտեղ մարդու կյանքը ոչինչ չարժի, ահաբեկչությունը բարեբեր հող ունի: Մեր երկրում մեռնելն ապրելու ձև է դարձել: Համենայն դեպս՝ ես ուզում եմ հավատալ մեր պետականությանը: Գուցե 10 տարին իրոք կարճ ժամանակ է կայացման համար, ինքնամաքրման անհրաժեշտություն կա: 2-3 սերունդ հետո կգան նոր մտածելակերպով հայեր, որոնց համար լույսի պես պարզ կլինի, որ լավ պետությունն է լավ ապրելու միջոցը: Ուժեղ պետությամբ են իրենք ուժեղ լինելու: Այդ դեպքում նման հանցագործություններ չէին լինի: Իմ կարծիքով՝ հոկտեմբերի 27-ը պիտի կանխվեր և ես իրավունք ունեմ մեղադրել ազգային անվտանգության նախարարին, իր վատ աշխատանքի պատճառով ես ամուսին եմ կորցրել: Ինչպե՞ս արդարացնես այն փաստը, որ զինված մարդիկ են մտնում ԱԺ, ինչու՞ չպաշտպանվեց խորհրդարանի շենքը: Ես հիշում եմ, որ մեղադրում էին Կարեն Դեմիրճյանին, թե թույլ չի տվել շենքը պաշտպանել: Նախագահի հետ մեր հանդիպման ժամանակ Կարեն Դեմիրճյանի կինը պարզ ասաց նախագահին՝ բավական է շահարկեք իմ ամուսնու անունը, ինքն իր անձի պահպանության համար է ասել, ոչ թե ԱԺ շենքի, որ պետական անվտանգության պահպանության կառույցներից է: Ես նաև չեմ հասկանում, թե ինչպե՞ս անվտանգության նախարարը իրեն թույլ էր տվել քաղաքից բացակայել, երբ երկրում կաթողիկոս էին ընտրում և անվտանգության առումով վտանգ կար: Ահաբեկչությունը հաստատ ունի կազմակերպիչներ, որոնք օգտվեցին մեր անվտանգության ծառայության «մեղմությունից»: Վազգեն Սարգսյանին սպանելու մտադրությունը ուրիշ տեղ ավելի հեշտ էր իրագործել, ինչու՞ ընտրվեց խորհրդարանը: Հաստատ դա ոչ թե վարչապետի, այլ «Միասնության» դեմ ուղղված քայլ էր, երկրի կայունացման ու հզորացման դեմ ուղղված քայլ էր, մեր արժանապատիվ կյանքի դեմ ուղղված քայլ էր: Եվ եզրակացությունը մեկն է՝ չկանխվեց, որովհետև այդ կայունացումն ու հզորացումը պետք չէին: Ես փաստն եմ արձանագրում: Փաստը՝ ահաբեկչությունը այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր հայտարարել ու իրագործում էին իրենց ծրագրերը: Հակառակ դեպքում՝ հանցագործությունը կկանխվեր և չէր վտանգվի պետության գոյությունը: Ուղեղը մարդուն մտածելու համար է տրված: Ես չեմ ուզում այսպիսի պետություն ունենալ, ես ամաչում եմ իմ երկրի համար, ամաչում եմ այս իշխանության համար, որը չգիտեմ՝ ինչո՞վ է առաջնորդվում: Մարդիկ մեր երկրում բացարձակապես անպաշտպան են: Մենք երևի դեռ էլի զոհաբերությունների միջով պիտի անցնենք, որ դուրս գանք այս վիճակից:

-Ո՞րն էր Յուրի Բախշյանի ամենասիրած խոսքը:

-Ներդաշնակությունը: Նա ամեն ինչի մեջ որոնում էր ներդաշնակություն: Յուրայի ձեռքի գիրքն էր Կոնֆուցիուսը: Նիցշեի «Իմ եսը» իր համար դասագիրք էր: Աստվածաշունչը, Նիցշեն, Կոնֆուցիուսը մինչև չթերթեր, նորից չկարդար, չէր քնում: Մեծարում էր կնոջ դերը: Ասում էր, որ ներդաշնակության համար կինն անհրաժեշտություն է, և Ազգային ժողովում կին պատգամավորների ներկայությամբ տղամարդ պատգամավորները ավելի բարեկիրթ, խելացի, շրջահայաց էին դառնում՝ իր կարծիքով: Ես մեկ-մեկ զարմանում եմ, որ դեռ կամ, ապրում եմ Յուրային կորցնելուց հետո: Ո՞նց եմ ապրում, աշխատում: Կարծես՝ ես իմ կյանքը կողքից եմ ապրում: Թվում է՝ երեկոյան տուն կգնամ, հետո Յուրան կգա… Երբ ինձ այրի են ասում, վիրավորվում եմ: Յուրայի ներկայությունը ամեն ինչում ու ամեն տեղ այնքան շատ է: Շատ եմ վախենում մենակությունից: Այնքան երազանքներ ունեինք՝ աղջիկներին ամուսնացնելու, թոռներ ունենալու… Ծերուկ-ծերուկ ապրելու: Ես ասում էի՝ չեմ պառավի, դու կծերանաս, ես՝ չէ: Համաձայնում էր՝ հա, դու արսզ ես: Յուրայի հոգին ապրում է իմ մեջ, երեխաներիս մեջ, ես չեմ զգում իր բացակայությունը, բայց անտանելի զգում եմ իր խոսքի, իր լավատեսության, իր ներկայության, իր հավասարակշռության կարիքը: Յուրան շատ էր հավատում, որ մենք պետք է գտնենք մեր ազգային կոդը և պիտի կարողանանք ապրել ճիշտ ու ներդաշնակ: Ես ուզում եմ, որ գոնե այս ամենից հետո ազգովին կարողանանք գտնել հայերիս գոյության այդ կոդը ու ներդաշնակության մեր բանաձևը: Շատ եմ ուզում…

***

Ահա այսպես: Հետո բազում հանդիպումներ ու հարցազրույցներ ունեցա Անահիտ Բախշյանի հետ, բայց առաջինը մնաց գլխավորը: Եվ գլխավորը՝ Յուրի ու Անահիտ Բախշյաններն արդեն 8 թոռ ունեն, ցավոք, ոչ մեկը իր կյանքում չի ունենա Յուրա պապիկ:  

Անահիտ Ադամյանը բանասիրական գիտությունների թեկնածու է, պետական դասի խորհրդական 2-րդ աստիճանի:

Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել Մեդիամաքսի տեսակետներին: