Մեր տանը միշտ եղել են նրա գրքերը (անգամ 3000-ից ավելի գրքեր գրադարաններին հանձնելուց հետո մի քանիսը պահել եմ)՝ մակագրված հայրիկիս կամ գրախանութից գնված: Այն շրջանում, երբ զբաղվում էի իմ առաջին մասնագիտությամբ (գրականագիտություն), բնականաբար, պարբերաբար կարդում էի նրա հոդվածները, թերթում գրքերը: Թեև տարիքին բնորոշ թերահավատությամբ էի վերաբերվում դոկտոր-պրոֆեսորներին (նրանք ինձ թվում էին երեկվա խոսքն ասող ու գրադարանների համար գրող), Սերգեյ Սարինյանին վերաբերվում էի հարգանքով: Հիմա դժվարանում եմ հիշել՝ երբ ու որտե՞ղ են մեզ ծանոթացրել, բայց մի առիթով զարմանքով իրենից լսեցի, որ կարդում է իմ հրապարակումները ու ինձ համարում է խոստումնալից, բայց ալարկոտ: Խոստումնալիցից չզարմացա, ալարկոտի վերաբերյալ հարցրի՝ ինչու՞: Ու ստացա դասական գրականագետի դասական պատասխան. «Եթե Դուք որոշել եք լրջորեն զբաղվել մասնագիտությամբ, իրավունք չունեք չկարդալ ու չգրախոսել ամեն տարի տպված բոլոր գրքերը: Բոլոր: Դուք պիտի մշտապես լինեք գրական մթնոլորտում, ոչ թե զբոսաշրջիկի պես գնաք-գաք միայն Ձեր հավանած վայրերը»: Չառարկեցի: Ասելիք չունեի՝ ես լրագրող գրականագետ էի, որտեղ առանցքը լրագրությունն էր:

***

1999-ի դեկտեմբերին նրա հետ հարցազրույց արեցի, որ տպագրվեց «Հայաստանի Հանրապետությունում» (25.12.1999)՝ «Վերադարձ ինքներս մեզ» վերնագրով:

- 20-րդ դարն ավարտվում է: Ձեր կարծիքով՝ ո՞վ էր, ինչպիսի՞ն էր 20-րդ դարի հայ գրականության հերոսը:

-Նախ ասեմ, որ եվրոպական գրականության հետ համեմատած, հայ գրականության հերոսը միանգամայն այլ հանգամանքներում գտավ իրեն: Եվրոպական գրականության հերոսը մասնավոր անձն է, հայ գրականության մեջ մասնավոր անձը երբեք հերոս չդարձավ: Սա ընդհանուր օրինաչափություն է: Գրականության հերոսը միշտ մնաց դետերմինացված՝ ազգային կամ պատմական ճակատագրի բավիղներում: Այդ մասին մեր գրական մեծերը խոսել են, գրել են բազմաթիվ էջեր՝ Տերյանը, Թումանյանը, Վարուժանը, այլք… XX դարի հայ գրականությունը փորձեց կերտել մարդու կերպարը: Այնուամենայնիվ, չկարողացավ ազատագրվել մասնավոր անձի շրջանակից, և ստացվեց, որ Մուրացանի, Նար Դոսի, Շիրվանզադեի հերոսները, որ թվում է՝ անջատվել էին 19-րդ դարի ռոմանտիկ կերպարների գաղափարային կաղապարներից, այնուամենայնիվ, չկարողացան անջատվել ազգային բարոյականության կամ ազգային կյանքի կաշկանդումներից: Սա փաստ է: Նար Դոսի վեպերի հերոսները գտնվում են բնական մարդու և բարոյականության հանգույցում և, իհարկե, եթե եվրոպական գրականության մեջ հաղթում է բանական արարածը, մեր դեպքում հաղթում է ազգային բարոյականությունը: Նար Դոսը և մյուս գրողները ռացիոնալիստական լուծում են տվել բարոյականության, անձի ազատության հարցերին: Սրանք բարդ հարցեր են, և այն տեսակետը, թե 19-րդ դարի հայ գրականությունը, ըստ էության, մերը չէ, և մենք 20-րդ դարում ենք ստեղծել մեր գրականությունը, բոլորովին սխալ է: Եվ այն տեսակետը, որ իբր թե խորհրդային տարիներին տեղի ունեցավ գրական ընթացքի ընդհատում, որովհետև կուսակցական, պետական դիկտատ էր պարտադրվում, որոշակի գաղափարական ուղղվածություն, նույնպես սխալ է: Ընդհատում չի եղել: Ամեն ինչ ընթացել է իր բնական ճանապարհով:

-Չեմ կարող համաձայնել, ինչպե՞ս կարող էր գրական ընդհատում չլինել, երբ ասպարեզից բռնությամբ հեռացվում էին ուժեղ գրողները: Ինչպե՞ս գրական ընդհատում չկար, երբ սպանվում էին Չարենցը, Բակունցը, տևականորեն գրականությունից կտրվում էին Մահարին, Արմենը… Բոլորի անունը չտամ: Երբ գրողները չէին կարող գրել իրենց զգացածն ու մտածածը…

-Ձեր ասածի մեջ որոշ ճշմարտություն կա: Բայց դա գրակա՞ն ընթացք էր, թե՞ ազգային-քաղաքական: Եկեք անջատենք: Վերջապես կա շարունակականության փաստը՝ Համո Սահյան, Պարույր Սևակ…



-Խոսքը գրականության դադարի մասին չէր, այլ՝ ընդհատման:

-Ե՞րբ եղավ ընդհատումը:

-1937-ից մինչև 60-ականները ինչպե՞ս բնորոշել: Գրականության ծաղկու՞մ:

-Ուրիշ ժամանակներում էլ նման գրական վակուումներ եղել են: Գուցե Ձեր ասածի մեջ ճշմարտություն կա, իսկապես մինչև 60-ականների լիբերալիզմի շրջանը գրականությունը կաղապարված էր: Այնուամենայնիվ, դա այնքան կարճ ժամանակ է գրականության պատմության ընդհանուր ընթացքի մեջ:

-Ընդհանուր ընթացքի մեջ՝ գուցե, բայց դարի ընթացքի մեջ տևական պարապ է, չգրված գրքերի պարապ, որ կարող էին գրականության ընթացք փոխել:

-Այո: Բայց այժմյան ընթացքը և Վարդգես Պետրոսյանի, Պերճ Զեյթունցյանի, Զորայր Խալափյանի և մյուսների սերունդը գրականությունը վերադարձրեց իր բնականոն հուն: Արդեն միայն արտասահմանյան գրականության ազդեցությամբ չէ, որ պիտի բացատրեմ Լևոն Խեչոյանի, Գուրգեն Խանջյանի երևույթը: Դա հայ գրականության զարգացման բնականոն ընթացքն է, և ես չէի ցանկանա, որ մեր գրականության զարգացման օրինաչափությունները համեմատվեին արտասահմանյան գրականության հետ անընդհատ: Օրինակ, մեր երևելի գրողներից մեկը պնդում է, թե Րաֆֆին պրիմիտիվիստ է: Թեև Դոստոևսկին և Րաֆֆին դուրս են եկել Էժեն Սյուից, մեկը դարձավ հանճարեղ, մյուսը՝ պրիմիտիվիստ: Բոլորովին անհիմն պնդում է, որ ինձ հիմք է տալիս մտածել, թե նա ոչ Րաֆֆի գիտի, ոչ էլ հայ գրականության զարգացման բուն ընթացքը: Րաֆֆու «Խաչագողի հիշատակարանը» կարող է դրվել համաշխարհային արկածային գրականության լավագույն նմուշների կողքին: Նաև՝ «Սամվելը», որ համաշխարհային պատմավեպի լավագույն նմուշ է: Վերջապես՝ «Կայծերը», որ յուրահատուկ ազգային էպոս է, որը մեկնաբանելը բավականին բարդ է, որովհետև վեպի բովանդակությունը բազմաշերտ է՝ առնված միֆոլոգիական մոտիվի մեջ: Րաֆֆին երևույթներին տվել է համատիեզերական մեկնաբանություն: Սա պետք է հասկացվեր: Րաֆֆին փիլիսոփայորեն զարգացած անհատականություն էր և գիտեր՝ ինչ է անում: Իր տաղանդի ուժով նա բոլորովին հետ չի մնում համաշխարհային գրականության դասականներից:

-Ինչու՞, ուրեմն, Րաֆֆին չունի համաշխարհային ճանաչում:

-Իսկ ո՞վ ունի: Համաշխարհային ճանաչում հասկացությունը պայմանական է: Անգլիական գրականության հազարավոր դեմքերից միայն 10-20-ն են հայտնի դարձել:

-Թող մեր գրականությունից էլ 2-3-ը դառնային համաշխարհային ճանաչում ունեցող գրողներ:

-Եթե թարգմանվեին, գուցե դառնային:

-Ինչու՞ չեն թարգմանվել, ինչու՞ չի եղել հասարակական պահանջարկի գիտակցություն, որ մի հայ նստեր ու Րաֆֆուն թարգմաներ անգլերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, եթե խնդիրը միայն թարգմանությունն է…

-Մենք դրա կարիքը չունեինք, ինչների՞ս էր պետք:

-Իսկ ինչու՞ ենք անգլիացի Վալտեր Սկոտին, Ջոն Գոլսուորսիին, Շեքսպիրին արդեն չասեմ, հայերեն թարգմանել:

-Ի՞նչ ասելու բան է՝ ինչու՞ են թարգմանել: Րաֆֆու «Խենթն» էլ ռուսերեն է թարգմանվել, «Ոսկե աքաղաղը», «Կայծերը», «Սամվելը»…

-Ինչու՞, ուրեմն, ճանաչումը չի կայացել:

-Մենք մեզ համար ստեղծել ենք պրովինցիալ հայեցակետ ու չենք կարողանում այդ շրջանակից դուրս գալ: Պիտի տարանջատվել: Հասկանալու համար, որ Խաչատուր Աբովյանը հանճար է և նրա ազգային վեպի նմանօրինակը չկա համաշխարհային գրականության մեջ, մենք պետք է դուրս գանք մեր իսկ սահմանափակումներից: Պերճ Պռոշյանի վիպաշարը բոլորովին հետ չի մնում Չարլզ Դիկենսի վեպերից:

Ընդհակառակը՝ Պռոշյանի տաղանդը յուրացրել է ժամանակակից արկածային վեպի կառույցը, և բոլոր գրողները կարող էին նրանից սովորել: Փորձեք վերհիշել «Շահենը», «Կռվածաղիկը»…

-Ձեր կարծիքով՝ Պռոշյանն այսօր ընթերցվո՞ղ հեղինակ է:

-Պռոշյանն ամբողջ դարաշրջանի հայ գրականության արտացոլումն է: Նրա ստեղծագործության ոգին նահապետական Հայաստանի անհետացման էլեգիան է, որ փիլիսոփայական իմաստ է տալիս նրա երկերին: Միայն պետք է կարդալ:

-Պե՞տք է այսօր Պերճ Պռոշյանը հայ ընթերցողին:

-Անհրաժեշտ է: Ճանաչողական տեսակետից 19-րդ դարի հայ գյուղն է փռում ձեր աչքի առաջ՝ իր մարդկանցով, մտածողությամբ, գիտակցությամբ, ապրելակերպով, ըմբռնումներով: Զուտ գեղագիտական արժեքը չի կարելի գնահատման միակ հիմքը դարձնել: Ո՞վ է երկրորդ անգամ կարդում Տոլստոյի «Պատերազմ և խաղաղությունը», Դոստոևսկու «Կարամազով եղբայրները»… Մենք այդ ձևով ենք մեզ ճանաչել և վերարտադրել: Համեմատական վիճակի մեջ չէ, որ պետք է ներկայացնենք մեր գրականության արժեքները: Գաբրիել Սունդուկյանի «Պեպոն» համաշխարհային դասական դրամա է՝ և կառուցվածքով, և գաղափարով: Բայց այսօր հանում են դասագրքերից՝ «Ի՞նչ է նշանակում առանց մուրհակի պարտատիրոջից փող պահանջել» հիմնավորումով: Եղա՞վ: Սունդուկյանը համամարդկային խնդիր է արծարծում՝ դեպի ու՞ր է գնում այս հասարակությունը, որ բարոյական-մարդկային արժեքներն է կորցրել:

-Ամփոփենք՝ 20-րդ դարի հայ գրականության հերոսը, ուրեմն, ո՞վ էր:

-Միանշանակ չի կարելի ձևակերպել, թե ո՞վ էր: Արդի շրջանում հայ գրականության հերոսը մտավորական անհատն է, ողբերգական անհատը, որը պարզապես փորձում է տիեզերական այս քաոսի մեջ վերագտնել իր անհատականությունը և ամենուրեք կանգնած է ողբերգության առաջ: Դրա ապացույցներից մեկն է հենց Լևոն Խեչոյանի վերջին վեպը՝ «Սև գիրք, ծանր բզեզ», որը բզեզի կերպարանքով պատմության դարերը միացնող դեր ունի: Այս փայլուն վեպը նոր էջ է հայ գրականության մեջ: Հերմետիկ վեպ, որը ոչ սյուժե ունի, ոչ գործողողություն, բայց ամբողջովին ներծծված է ներքին ինքնավերլուծությամբ: Մենք, իհարկե, գաղափարական հերոսներ էլ ենք ունեցել: Հատկապես խորհրդային տարիներին կերտվում էր սովետական մարդու կերպարը, որն անհետացավ հասարակարգի հետ:

-20-րդ դարի հայ քննադատությունը համարու՞մ եք կայացած:

-Այո: Հայ քննադատության ակունքները 19-րդ դարում են: 19-րդ դարում են ստեղծվել հոգևոր, ֆիզիկական, բարոյական, մշակութային մեծագույն արժեքներ, առանց որոնց 20-րդ դարում հազիվ թե որևէ զարգացում ունենայինք: Գրականության առաջընթացը ապագայի լավ հույսեր է ներշնչում: Պետք է գնահատել հայ բանաստեղծությունը, որ դարձել է կենսական անհրաժեշտություն, և նույնիսկ թվում է, թե կորցրել է իր պրոֆեսիոնալիզմը և դառնում է համատարած արտահայտության ձև, անջատվում է պոեզիայից և մերձենում է իմաստասիրությանը: Դա հետաքրքիր ասպարեզ է բանաստեղծության զարգացման տեսակետից: Օրինակ, Արտեմ Հարությունյանը, Վիոլետ Գրիգորյանը, Հենրիկ Էդոյանը: Բանաստեղծությունը մեր օրերում վերածնունդ է ապրում: Գրականության բնականոն զարգացման ընթացքն անվիճելի է:

-Կա գրականություն և կա քննադատություն: Ո՞րն է առաջնայինը, ո՞րն է որի համար ճանապարհ հարթում:

-Ցավալի է, որ մտավոր գործունեության նման բնագավառը՝ քննադատությունը, դադարել է: Մինչդեռ դասական բնորոշմամբ գրական քննադատությունն ազգի բանականության ցուցանիշն է: Նալբանդյանը հանճարեղ էր, երբ ասում էր. «Այն ազգը, որ չունի կրիտիկա, չունի և մատենագրություն: Մատենագրությունն առանց կրիտիկայի նույնն է, ինչ մարմինն առանց հոգու»: Չկա գրական քննադատություն, որը համակարգեր: Գրական քննադատությունը գրականության լեզուն է: Առանց գրական քննադատության գրականությունը համր է: Ցավալի է, որ գրական քննադատությունը հաղթահարվել է արտասահմանից ներմուծված էսսեի մակերեսային շերտով, և իսկական, գիտական քննադատությունը նահանջել է: Պատճառներն ավելի խորն են: Նախ՝ քննադատության ընդհանուր մեթոդը՝ մարքսիստական մեթոդոլոգիան որոշակի հիմնաքար էր, որից զրկվելուց հետո մնացինք երկմտած՝ ի վերջո, ո՞րն է մեր քննադատության հիմքը:

-Այսօր այդ հարցին հայ քննադատությունը պատասխանու՞մ է:

-Այո: Սակայն՝ մասամբ: Որովհետև չկա գրական մթնոլորտ, չկա գրական մամուլ… Մտավորականն այսօր ապասոցիալականացել է, կորցրել է իր էլիտար ամբողջականությունը:

-Դա նշանակու՞մ է քննադատության ճգնաժամ:

-Քննադատության վիճակը, իրոք, ճգնաժամային է: Գրական քննադատությունը չի գտնում իր տեղը, որովհետև չունի կամ համարյա չունի արտահայտության ասպարեզ: Չի կայանում «Գրական թերթը»: Չհամարեք հավուր պատշաճի ասված, բայց «ՀՀ»-ն այժմ այնպիսի գրական և գրականագիտական հրապարակումներ է տալիս, որոնց հետ չի կարող համեմատվել ոչ մի ամսագիր կամ թերթ: Եվրոպական գրականության հանգանակներին ու երևելիներին ներկայացնելը իսկապես ընդլայնում է մշակույթի մեր իմացությունը: Այնուամենայնիվ, թերթն էլ կարիք ունի զուտ քննադատական լրացման, հատկապես ժամանակակից գրականության առնչությամբ:

-Իսկ եթե նման հոդվածներ չե՞ն ներկայացվում խմբագրություն:

-Պետք է նաև հանձնարարել: «Մշակը», օրինակ, ուներ իր հեղինակների շրջանակը:

-Ըստ իս, դա ավելի շուտ գրական մամուլի խնդիրն է, քան «Հայաստանի Հանրապետություն» պաշտոնաթերթի, որ օրվա մեջ պարտավոր է անդրադառնալ գրականության, նկարչության, երաժշտության՝ արվեստի և գիտության թե օրընթաց հարցերին, թե անցյալի արժևորմանը, թե ապագայի հեռանկարին: Եվ՝ մեկ էջում: Իսկ գրական մամուլը պետք է ունենա իր քաղաքականությունը, իր ծրագիրը, իր նպատակները, խնդիրները և դրանց հանգույն մշակված միջոցները:           

-Հարցեր կան, որոնց պատասխանը մենք չենք տալու:

-Չե՞ք կարծում, որ գրական-քննադատական-մշակութային ճգնաժամից դուրս գալու համար անհրաժեշտ է մի պարզ քայլ՝ դարի փիլիսոփայական իմաստավորումը: Չարենցի ձևակերպած հստակ հարցը՝ «Ո՞վ ենք մենք, որտեղի՞ց ենք եկել և ու՞ր ենք գնում», որ նրանից էլ առաջ բանաձևել էր Վահան Տերյանը «Հայ գրականության գալիք օրում» ու «Հոգևոր Հայաստանում», որ հետո ժամանակ առ ժամանակ բարձրաձայնում էին Պարույր Սևակը, Հրանտ Մաթևոսյանը, Վանո Սիրադեղյանը, Լևոն Խեչոյանը…

-20-րդ դարի փիլիսոփայությունը որոնելիս պիտի ասեի՝ վերադարձ ինքներս մեզ: Մենք մեր հայացքը շատ ենք դրսին հառում, մինչդեռ պիտի նախ ճանաչենք մեր ազգային ինքնությունը, մեր ազգային եսը և չփորձենք տարբեր առիթներով համեմատել մեր ու դրսի արժեքները: Կա Արևելք ու կա Արևմուտք: Ռուս հետազոտողներից մեկը գրել է, որ դրանք հակոտնյաներ են և երբեք չեն ներձուլվի: Հազար տարի էլ անցնի, հնդիկին չես պարտադրի եվրոպական չափանիշներով ապրել: Կարծես թե Եվրոպան ինքը հետադարձ է կատարում դեպի իր կորուսյալ արժեքները: Եվ շահելու է արևելքը, որ միֆոլոգիական ավելի հարուստ անցյալ ունի և նվազ քաղաքականացված է: Ազգային դիմագծի պահպանությունն ամենակարևոր արժեքն է: Մենք բոլոր բնագավառներում սիրում ենք մեզ կախման մեջ դնել դրսից: Անցյալ դարում ունեցել ենք ազգային զարգացման որոշակի ծրագրեր, ինչու՞ ենք հրաժարվում: «Նոր դարը», «Մեղու Հայաստանին», «Մշակը» բազում ծրագրեր էին հրապարակում՝ տնտեսական-սոցիալական-մշակութային ոլորտների վերաբերյալ: Իսկ այսօ՞ր: Այնպիսի հասկացություն, ինչպիսին ազգային գաղափարաբանությունն է, այսօր հաճախ է քննարկվում:



Բայց ինչպե՞ս: Լույս տեսավ Լևոն Խուրշուդյանի «Հայոց ազգային գաղափարախոսությունը» գիրքը և մեկնաբանվեց իբրև առաջին փորձ: Բոլորովին: Հայոց ազգային գաղափարաբանության հեղինակ կարող էր լինել միայն անհատապես ընտրվածը, ասենք՝ Լեոն, Դավիթ Անանունը, Աշոտ Հովհաննիսյանը: Լևոն Խուրշուդյանի ազգային գաղափարաբանությունը ստացվել է դիդակտիկ ձեռնարկ դիվանագետների համար՝ թուրքական գործոն, պարսկական գործոն, ռուսական գործոն, վրացական գործոն, ադրբեջանական գործոն… Հայկական գործոնը գրեթե տարրալուծված, վերացած է: Ազգային գաղափարավանությունը գիտություն է, որ պետք է ներառի ազգի մշակութային համապատկերը ևս, իսկ այս գրքում ոչ Աբովյան կա, ոչ «Մշակ», ոչ «Հյուսիսափայլ», ոչ Նալբանդյան, ոչ Նազարյան, ոչ Րաֆֆի, ոչ Արասխանյան, ոչ Թումանյան… Ազգային գաղափարաբանությունն այդ մակարդակով չի կարելի գրել, այն մեր ազգային մտածողության արդյունքն է, ստեղծագործություն, մեր ազգային կենսագրությունը, պատմության փիլիսոփայությունը: Ո՞վ չգիտի, որ մեր ազգային գաղափարախոսության հիմնական ձգտումներից մեկը անկախ պետականությունն է եղել, ո՞վ չգիտի, որ եղեռնը պետք է մնա մեր պատմական հիծողության մեջ: Հանրահայտ է:

-Հայաստանը և հայ մշակույթը 21-րդ դարում զարգացման ի՞նչ հեռանկարներ ունեն:

-Հարցը սկզբունքորեն չեմ ընդունում, որովհետև չեմ սիրում գուշակել անցյալի ու ապագայի մասին: Պատմությունն անկռահելի է: Այսօրվա նախադրյալները կարող են այնպես փոխվել, որ ոչ մի կռահում չկատարվի: Իբրև գրականության պատմաբան և քննադատ՝ գտնում եմ, որ քննադատության ու գրականագիտության նպատակը ոչ թե կանխագուշակելն է, այլ՝ իրական, ընթացիկ փորձի վերլուծությունը: Գեղարվեստական փորձի վերլուծության մեջ կուրվագծվի ապագա զարգացման հեռանկարը:

-Ձեր հարցն ինձ:

-Քննադատական-հրապարակախոսական ի՞նչ հրապարակումների պակաս եք զգում Ձեր թերթում:

-Ոչ միայն մեր թերթը, գրական մամուլն ու մամուլն ընդհանրապես կարիք ունի վերլուծական-տեսական հոդվածների: Դարն ամփոփող, դարի կայացած ու չկայացած արժեքներն ամփոփող, չափանիշները վերհանող հրապարակումներ են պետք: Նաև՝ նորը տեսնել կարողանալու համար: Ցավոք, հազվադեպ են թե հարցադրումները, թե պատասխանները:

***

Հիշեցնեմ՝ հարցազրույցը 20-րդ դարի վերջին օրերին էր: Եվ՝ արձանագրեմ՝ 21-րդ դարասկզբին մենք չենք լուծել, երբեմն էլ «մոռացել ենք» մեր ազգային օրակարգի կենսական հարցերը՝ մենք անտեսում ենք մեր պատմամշակութային անվտանգության պաշտպանության անհրաժեշտությունը: Վահան Տերյանը 1914-ին ասում էր, որ ամեն սերունդ վերագնահատում է իր պատմությունն ու անցյալը, իր ներկան ու որոշարկում իր ապագան: Իսկ մենք այսօր գիտե՞նք՝ ո՞վ ենք մենք, որտեղի՞ց ենք եկել և ու՞ր ենք գնում:

…Սերգեյ Սարինյանը այն բեղուն գրականագետներից էր, որ իր պատկերացումների շրջանակում (ոչ միշտ անաչառ ու ոչ միշտ փաստարկված, բայց միշտ անկեղծ) շարունակում էր պատասխանել հարցերի, որ ինքն էր իրեն առաջադրում ու համարում էր ընդհանրական՝ 2016-ին էլ լույս տեսել նրա վերջին գիրքը՝ «Հայտնության խորհուրդը կամ բանաստեղծության փիլիսոփայությունը»: Նա վախճանվեց 93 տարեկանում՝ 2017-ին… Մնացին տպագրված 49 գրքերը:

Անահիտ Ադամյանը բանասիրական գիտությունների թեկնածու է, պետական դասի խորհրդական 2-րդ աստիճանի:

Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել Մեդիամաքսի տեսակետներին: