Խոստովանեմ ի սկզբանե՝ թատրոն ասելով միշտ հասկացել եմ Երևանի դրամատիկական թատրոնը: Գիտեմ՝ սխալ  է, բայց իմ սխալն է, որ ինձ համար ճիշտ է՝ իր գեղագիտության, աուրայի ու թատրոնում թատրոն չխաղալու, այլ կյանք ապրելու հիմնավորումով: Եվ ամեն անգամ այլ թատրոնների ներկայացումներին գնացել եմ՝ իմ թատրոնին դավաճանելու զգացողությամբ: Խոստովանեմ նաև, որ հաճախ եմ դավաճանել՝ երբեմն աշխատանքի բերումով, երբեմն՝ հանգամանքների, ու ամեն անգամ համոզվել եմ՝ իմ թատրոնը ուրիշ է: Ոչ թե լավն է, վատն է, այլ՝ ուրիշ է: Բայց այս խոստովանությունները երբեք չեմ արել Արմեն Խանդիկյանին: Ու նաև չեմ խոստովանել, որ թատերական ռեժիսոր ասելիս՝ առաջինն իրեն եմ պատկերացրել: Գուցե դա իմ սերնդի ընկալումն է, գուցե՝ իմը միայն: Այդպես է:

***

Մեզ ոչ ոք չի ծանոթացրել, զանգահարել եմ ու գնացել հարցազրույցի: Անցյալ դարում: Նույնիսկ՝ հազարամյակում՝ 1996-ի օգոստոսին, ու հարցազրույցը հրապարակվել է «Հայաստանի Հանրապետութիւն»-ում, ամռան վերջին օրը՝ «Որպեսզի թատրոնն արժանապատիվ լինի» վերնագրով: Մենք գնում ենք թատրոն, մտնում հանդիսասրահ, տեղավորվում մեր բազկաթոռին, հետո հնչում է նախազգուշացումը. «Հարգելի հանդիսատես, 1-2 րոպեից կսկսվի ներկայացումը»: Հետո մարում են լույսերը, բացվում է վարագույրը, դեմառդեմ հանդիսատեսին հայտնվում են դերասանները, մեկ-մեկուկես ժամում մտահղացվում-ստեղծվում-ավերվում է աշխարհը, որ ստեղծվի նորից: Եվ այդ մեկ-մեկուկես ժամի մասին օրը 48 ժամ մտածում է ռեժիսորը: Նա խաղում է բոլոր դերերը, նաև՝ հանդիսատեսի: Նա ունի որոնելու և չունի սխալվելու իրավունք:

***

1996-ի ամռանը ես Արմեն Խանդիկյանին հարցրի.

-Ո՞վ է 20-րդ դարավերջի մտավորականը:

-20-րդ դարը դեռ չի վերջացել, կարող են շատ խտացումներ պայթել մտավորականի  մտքի և հոգու ստեղծագործության մեջ: Կարծում եմ՝ խտացում է տեղի ունենում, չեմ ուզում ասել 88-ից հետո, վերջին 10-15 տարում: Չեմ կարծում, որ որևէ հեղափոխություն (իսկ հեղափոխություն եղել է, և «Ավրորայի» համազարկն ու Ձմեռային պալատը գրավելն անպայման չէր դա հասկանալու համար) նոր արվեստ կծնի: Շատ արժեքներ վերանայում ենք, փորձում ենք «հարմարվել» ազատությանը, որ մշակույթի իմաստով հավասարվեց մեզնից հրաժարվելու միտումին և համոզված եմ, որ փոխվում են թե արվեստագետի, թե ժողովրդի նախասիրությունները: Գուցե նոր մոդան, նոր նախասիրությունները նոր մշակույթ դառնան: Չեմ կարծում, որ փոխվեն գաղափարները: Առաջ էլ խստիվ սահմանափակում չենք ունեցել այս թատրոնում՝ մի քիչ թաքուն ենք ասել, մի քիչ վախեցած, մի քիչ ըմբոստ, հիմա փորձելու ենք ամեն ինչ ավելի խաղաղ ասել: Դա շատ ավելի դժվար է և ձևի, և գաղափարի իմաստով: Չեմ կարծում, որ 20-րդ դարավերջի մտավորականն ինչ-որ բանի սպասող մարդն է: Եթե սպասում էլ է՝ իր մեջ, և այդ կուտակումները այնքան շատ են, որ նոր արտահայտչամիջոցներ են առաջանալու:

-Ինչպիսի՞ն պետք է լինի մտավորական-պետություն և մտավորական-հասարակություն հարաբերությունը:

-Շատ երկսայրի հարց է: Եթե մտավորական-պետություն կամ պետություն-մտավորական հարցը քննարկենք, անպայման պետք է խոսենք նյութական ոլորտի և պետական այրերի անձնական վերաբերմունքի մասին, որ այս դեպքում ստանում է հասարակական հնչողություն՝ խոսքը մշակույթի օջախ այցելելու մասին է: Ժողովուրդը պետք է տեսնի, որ իր թատրոնը իր ղեկավարների ուշադրության կենտրոնում է: Չվախենանք ասել, որ թե մենք, թե պետությունը այդ «գովազդի» կարիքն ունենք: Մտավորականը նուրբ արարած է, իսկ փողը շատ հարցեր է լուծում, ուժ է տալիս, վստահություն, երջանկություն: Եթե պիտի պետությունը հովանավորի մշակույթը (իսկ ես կարծում եմ, որ անպայման պիտի հովանավորի), և բոլոր մակարդակներում դա հասկանում են, այդ պատճառով էլ մշակույթի օբյեկտները դեռ սեփականաշնորհված չեն կամ մասնակի են սեփականաշնորհված, պիտի ընտրվեն մշակութային արժեքներ և պետությունը նյութական այնպիսի ներարկումներ անի, որ ոչ թե հիվանդի գոյությունը պահպանի, այլ՝ նորմալ, առողջ կյանքը: Կարող եք առարկել, որ պարզ ճշմարտություններ եմ ասում, և պետությունն այդ միջոցները չունի: Այսօր չունի, բայց այսօր պիտի մտածի վաղն ունենալու և վաղը գործելու մասին:


Լուսանկարը՝ Գայանե Թադեւոսյան

-Կա նաև միջնորդավորված ֆինանսավորման տարբերակը, ոչ ուղղակի պետական գանձարանից:

-Որտեղի՞ց:

-Մտածել է պետք:

-Ես այդ մտածող մարդկանցից եմ, մշակույթի տարբեր օջախներ ղեկավարող շատ մարդիկ կան, նրանցից ամեն մեկը ամեն օր հենց այդ մասին է մտածում: Հովանավոր է պետք:

-Այնուամենայնիվ, տարբեր վիճակներ են, երբ հովանավորին գտնում եք Դուք՝ իբրև գլխավոր տնօրեն, և երբ հովանավորը գտնվում է պետական մակարդակով:

-Դա ուրիշ հարց է, և դա հենց պետական վերաբերմունքն է, որ մենք ուզում ենք տեսնել: Եթե ուզում ենք ազգային մշակույթը պահպանել, պետական ֆինանսավորում պիտի ստանանք: Եթե Երևանի դրամատիկական թատրոնը վաղը սեփականաշնորհվի, մենք կկարողանանք ապահովել դերասանների և սպասարկող անձնակազմի գոյությունը, բայց այդ դեպքում կունենանք բարձրակարգ զվարճալիքի, ժամանցի թատրոն, որը փող է աշխատում: Դա արդեն ազգային մշակույթ չէ: Էլիտար, ինտելեկտուալ, ազգապահ ներկայացումների համար պետք է վճարել: Ես չեմ կարծում, որ խաղացանկի 90 տոկոսը պետք է հիմնվի ազգային դրամատուրգիայի վրա: Նույնիսկ Շեքսպիր ու Չեխով բեմադրելը շահութաբեր չէ այսօր, հետագայում՝ մեկ-երկու սերնդի մտածողության մեջ դրսևորվելու է այսօրվա շահույթը:

-Բոլոր դեպքերում թատրոնը մտածողության և աշխարհատեսության, զգացմունքի ձևավորման միջոց է, և հանդիսատեսը պիտի գա, տեսնի, լսի և հեռանալուց հետո արժեքավորի, գիշեր ունենա՝ հիշելու, ցերեկ՝ մտածելու, և օր՝ հասկանալու:

-Ես այս օրինակը չեմ բերում, որովհետև կատարվում է արտասահմանում, ես ուզում եմ իմ հայրենիքն իր օրինակները ունենա՝ Նյու Յորքում պետությունը ֆինանսավորում է շեքսպիրյան խաղացանկային թատրոնը, որպեսզի այգիներում խոտի վրա նստած սենդվիչ ուտող մարդկանց համար անվճար Շեքսպիր խաղան: Որովհետև հասկանում են, որ Բրոդվեյն արդեն իր շոու բիզնեսով, որ շատ կատարյալ է, հանճարեղ ժամանցի վայր է միայն, վերացել է ինտելեկտը: Բրոդվեյ անպայման պետք է լինի: Թատրոնն ընդհանրապես շատ բազմազան է՝ եթե ես որպես հանդիսատես չորս անգամ պիտի գնամ թատրոն, երկու անգամ պիտի ծիծաղեմ, լիցքաթափվեմ, անբռնազբոս, առանց բարդույթների, բայց երկու անգամ պիտի մտածեմ: Այսօր Երևանի դրամատիկական թատրոնն իր խաղացանկում ունի 11-12 ներկայացում, որոնց պահպանությունը  ֆիզիկական, մտավոր, նյութական մեծ ներդրումներ է պահանջում: Չեմ ասում արդեն, որ այդ ներկայացումները դպրոց են դերասանների համար: Այսօր արդեն իսկ կասկածում ենք՝ ունե՞նք դերասանական, ռեժիսորական դպրոց, վաղը չենք կասկածի՝ վաղը չենք ունենա: Այս բոլոր հարցերը, որ միմյանց հետ սերտ շաղկապված են, խորքում են մնում այսօր, բայց վաղը մեջտեղ են գալու և ուշ է լինելու մտածելը՝ թատրոն ունե՞նք, թե՞ չունենք: Պարզապես չենք ունենալու:

***

-Շուկայական հարաբերությունների հաստատումով մենք կորցնում ենք շատ արժեքներ և այլ արժեքների հաստատման նախադրյալներ չենք ստեղծում: Բոլոր դեպքերում այդ հարաբերությունները որոշակի ճգնաժամ հաստատեցին հոգևոր ոլորտում: Դա բնական էր, պիտի լիներ ու որոշակի զտում բերեր…

-Որոշ դեպքերում՝ արդյունաբերության, առևտրի, կարելի է սպասել, որ կյանքը փոխհարաբերությունների նոր որակի հաստատումով վերացնի այն, ինչի անհրաժեշտությունը չկա: Մշակույթի նկատմամբ պետք է լինի գիտական մոտեցում, քննական վերլուծություն: Եթե թողնենք կյանքը որոշի՝ մնա՞ դրամատիկական թատրոնը, թե՞ ոչ, մնա՞ Սունդուկյանի անվան թատրոնը, թե՞ ոչ, օպերան պահե՞նք, թե՞ ոչ, ոչինչ չենք ունենա: Սկզբունքորեն պետք է հարցը առաջադրվի ու դրական լուծում տրվի, այլ ելք չկա:

…-Հարաբերությունների այս պատկերով՝ մտավորականը պետք է պետությանն ընդդիմադի՞ր լինի, թե՞ պետության կողքին:

-Ինչպե՞ս կարող է մարդը իր հայրենիքին դեմ լինել: Ես չեմ կարծում, որ որևէ պետություն բացի ազատությունից ու դեմոկրատիայից ուրիշ գաղափարներ առաջադրի իր մշակույթին: Թատրոնն ունի իր գաղափարախոսությունը: 70 տարի մեզ գաղափարախոսություն թելադրում էին, բայց դա պետությունը չէր, դա մի առանձին կուսակցության գաղափարախոսությունն էր: Իսկ պետությունը նշանակում է երկիր իր բնականոն գործառնող Սահմանադրությամբ, որին ենթարկվում են բոլոր քաղաքացիները: Քո ազատությունը միշտ մեկ ուրիշի ազատությունը սահմանափակելու միտում կարող է ունենալ, և պետք են օրենքներ, որոնք կբացառեն անօրինությունը, որին ընդդիմանալն արդեն քրեական հանցագործություն է: Իսկ գաղափարներին ընդդիմանալը բնական ու անհրաժեշտ գոյավիճակ է: Եթե որևէ գաղափար դառնում է գաղափարախոսություն, արդեն բռնապետություն է: Բռնապետությանը պետք է հակադրվել, պետությունը պետք է պաշտպանել:

***

- Դուք թատրոնի գլխավոր ռեժիսոր եք, մշակույթի գործիչ, համարու՞մ եք, որ նաև քաղաքական գործիչ եք:

- Հայոց հողում քաղաքականությունը բավականին շփոթ վիճակում է՝ ծնվում են ինչ-որ կուսակցություններ, կիսվում են: «Բաժանիր, որ տիրես», «Միացիր, որ հաղթես» կարգախոսներով խմորումներ են շարունակվում: Այս իրադրության մեջ ես չեմ կարող կուսակցական գործիչ լինել, բայց կարող եմ և ունեմ իմ քաղաքականությունը: Այսօր ես «Ռոմեո և Ջուլիետ» եմ բեմադրում: Գիտեմ, որ շատերը չեն տեսնի, բայց ես տեսնում եմ քաղաքականություն՝ երկու ընտանիքների թշնամություն, որ երկու մասի է բաժանել ամբողջ քաղաքը, երկու թշնամի, միմյանց չհանդուրժող մասի, արդեն քաղաքականություն է: Շեքսպիրը երկու խոսքով է ասել, բայց այդ երկու խոսքի տակ խորքեր կան: Ներկայացումը սկսվում է վեճով, հետո վերածվում է կռվի, շատերն այստեղ կանգ են առնում, կարծում են՝ ամեն ինչ վերջացավ: Բայց, ըստ Շեքսպիրի, բառացիորեն փոխվում է քաղաքացիական պատերազմի. «Երեք քաղաքացիական պատերազմներ, Մոնտեգյուներ ու Կապուլետիներ, ձեր պատճառով վրդովել են մեր քաղաքի անդորրը»՝ ասում է իշխանը: Այդ պայքարի մեջ երկու կես պատահականորեն գտնում են իրար ու նրանց միացումն ընդգծում է իրականության խայտառակ ու անհեթեթ վիճակը… Իբրև քաղաքագետ՝ սա է իմ քաղաքականությունը: Ես ուզում եմ, որ իմ թատրոնն արժանապատիվ լինի: Ազգայինը միայն ազգին շատ հետաքրքրողը չէ, 2000 տարվա թատրոնի պլաստիկա կամ տարրեր պարունակողը չէ, այսօր ես պիտի կարողանամ իմ թատրոնը ներկայացնել օտարին, և լինել զարմանալի, հետաքրքիր ու սիրելի: Սա է քաղաքականությունը:

***

-Ո՞րն է Ձեր տնօրինած թատրոնի կենսափիլիսոփայությունը, ի՞նչ եք ուզում ասել ձեր հանդիսատեսին, ի՞նչը հասկանա, ի՞նչը սիրի, ի՞նչը մերժի:


Լուսանկարը՝ Հակոբ Բերբերյան

-Ինձ այդպես են սովորեցրել, և ես այդպես էլ ապրում եմ, ոմանք գուցե ինձ սխալ համարեն, բայց ըստ իս ճիշտ եմ, համոզվել եմ նաև այս թատրոնում՝ մենք խնդիր չենք դնում ոչինչ սովորեցնել: Մենք հավատում ենք կատարսիսին, բայց դիդակտիկային չենք հավատում և բեմից ոչինչ ուսուցանելու նպատակ չունենք: Ինչու՞ էինք բոլորս դժգոհում, երբ կառավարությունը կուսակցության հրահանգներով սովորեցնում էր ինչպես ապրել… Թատրոնը փորձում է լինել կռահող, կանխատեսող, կանխազգացող… Դա է ճիշտ ճանապարհը: Դեպի նպատակը գնացող, թեկուզ չհասնող արվեստագետը շատ ավելի գնահատելի է նպատակի կողքով գեղեցիկ թռիչքով անցնող արվեստագետից:

-Երբևէ փորձե՞լ եք այս թատրոն մտնել իբրև հանդիսատես:

-Այո, և ուրախացել եմ, որ թատրոն եմ գնացել: Ճիշտ է, սթափվել եմ ներկայացումից հետո և դարձել քննադատ, որ ուզում է կատարյալը տեսնել: Ստեղծել ժամանակ և տարածություն, հետո՝ ժամանակներ և տարածություններ: Նույն տեղում, նույն ժամանակում, որպեսզի նայողը պատկերացնի անցյալը, զգա ներկան, երևակայի ապագան՝ նստած իր համակալված աթոռին, գնա ետ, գա իր ժամանակը և թռչի ապագա: Սա է երևի և երևի միշտ… Անսահման զարմանալի բան է անսահմանությունը՝ մեր իմացած ամեն ինչից վեր, դուրս, անկախ … և միայնակ: Ինչպես …նա… իր համարակալված աթոռին:

- Դա դիդակտիկա՞ է, թե՞ կատարսիս:

- Դա շարժում է, զարմանալի շարժում: Դա հեռանկար է, բայց՝ պատուհան, տեսարանի պակասը կարող ես երևակայությամբ լրացնել:

***

- Հայաստանը և Դուք 2000 թվականին:

- Ես լավատես եմ կյանքում: Դա սկզբունք կամ ապրելակերպ չէ, դա ինձ թույլ է տալիս ապրել և…հոռետես լինել բեմական լուծումներում: Ես խաղաղություն եմ ուզում: «Հուլիոս Կեսարում» մենք ցույց տվեցինք, որ եթե չհաստատվեց խաղաղություն, հզորների բախումից շահեց միջակությունը՝ Անտոնիոսը: Նրա շահելուց հետո այնպիսի պատերազմ պոռթկաց, որ ոչ միայն զենքով, ամեն ինչով էին միմյանց դեմ կռվում, որևէ կենդանի մարդ չմնաց, և Կեսարը ստիպված էր ինքն իր դիակը դուրս տանել… Այսօր կյանքն է լավատեսական հիմքեր տալիս: Ժողովուրդը: Ինչ-որ բան տեղից շարժվել է: 2000-ին ավելի շատ պատասխաններ, քան հարցեր կլինեն: Մարդ երեք իրավունքներ ունի՝ ծննդավայրի, հայրենիքի, ապրելատեղի, և թող կյանքն այնքան լավը լինի, որ մարդ չվախենա, երբ այդ երեքը տարբեր տեղեր են:  

***

- Հայաստանի խորհրդանիշը Ձեր կյանքում:

- Չեմ կարող Հայրենիքս խորհրդանիշի վերածել:

***

…Խոստովանեմ դարձյալ՝ մի քանի անգամ կարդացել եմ այս հարցազրույցը՝ ինչ-որ հատվածներ հանելու համար: Բայց ի՞նչը հանես: Ինչու՞: Ցավալիորեն՝ 2000-ին ու հետո ավելի շատ մնացին հարցերը պատասխաններից: Բայց դա ուրիշ պատմություն է, իսկ Արմեն Խանդիկյանի համար ներկայացումը (և փառք Աստծո) չի սկսվում ու չի ավարտվում, նա ներկայացումը կրում է իր մեջ, իբրև կատարսիս ու դիդակտիկա, որպեսզի արդյունքում իր հանդիսատեսը լինի կռահող, կանխատեսող, կանխազգացող, և իր թատրոնն արժանապատիվ լինի, զարմացնի ու մնա սիրելի:

Ստեղծի ժամանակ և տարածություն, հետո՝ ժամանակներ և տարածություններ: Նույն տեղում, նույն ժամանակում, որպեսզի նայողը պատկերացնի անցյալը, զգա ներկան, երևակայի ապագան՝ նստած իր համակալված աթոռին, գնա ետ, գա իր ժամանակը և թռչի ապագա: Սա է երևի և երևի միշտ… Անսահման զարմանալի բան է անսահմանությունը՝ մեր իմացած ամեն ինչից վեր, դուրս, անկախ … և միայնակ: Ինչպես …նա… իր համարակալված աթոռին՝ գուցե հենց այս զգացողությունն է թատրոնին կրեդոն…

***

1996-ի հոկտեմբերի 19-ին Հրաչյա Ղափլանյանի անվան դրամատիկական թատրոնը 29-րդ խաղաշրջանը սկսեց Վիլյամ Շեքսպիրի «Ռոմեո և Ջուլիետ» ներկայացման պրեմիերայով: 4 ժամ տևող ներկայացումից հետո ես կուլիսներում 3 հարց տվեցի դերասաններից շատ ավելի հոգնած ու երջանիկ Արմեն Խանդիկյանին.

-Ինչու՞ Շեքսպիր և ինչու՞ «Ռոմեո և Ջուլիետ»:

-Նման հարց ծագում է յուրաքանչյուր պիեսի ընտրության ժամանակ: Նախ Շեքսպիրը միշտ տրամադրում է աշխատել, և ապա՝ դրամատիկ թատրոնը 30 տարում արդեն հինգերորդ անգամ է Շեքսպիր բեմադրում՝ «Ռիչարդ երրորդ», «Համլետ», «Հենրի վեցերորդ», «Հուլիոս Կեսար» և հիմա՝ «Ռոմեո և Ջուլիետ»: Երբեմն ասում են, թե մարդիկ թշնամանում են, երբ բացակա է սերը: Ես կարծում եմ, որ սերը երբեք չի բացակայում, մանավանդ «Ռոմեո և Ջուլիետում» սերը ներկա է, և թշնամությունն առավել բորբոքվում է այն պահին, երբ հասարակության մեծ մասը սիրուն վերաբերվում է առավել ցինիկ, անտարբեր ու անվստահությամբ: Երեք քաղաքացիական պատերազմներ են խանգարել Վերոնայի անդորրը: Ռոմեոն և Ջուլիետն էլ ներկայացման սկզբում տարօրինակ վերաբերմունք ունեն սիրո նկատմամբ: Ռոմեոն Ռոզլինի մասին ասում է. «Այս սերն եմ զգում, մի սեր, որի մեջ ես սեր չեմ զգում», Ջուլիետը Պարիսի մասին՝ «Եթե տեսնելը սիրել է բերում, կաշխատենք տեսնել և սիրել նրան»: Բայց բավական է միմյանց հանդիպեն՝ հասկանալու, որ ոչ միայն իրար համար են ծնված, այլև միասին շատ գործ ունեն: Նրանք հասկանում են, որ իրենց միությունը մեծ բախումների պատճառ է, հակադրվելու են կարծրացած շատ պատկերացումների: Երբեմն թվում է, թե պիեսը դեռահաս զույգի քնարական պատմություն է, ըստ իս, դեռահաս է հասարակությունը, որ այս անգամ առավել ագրեսիվորեն է հակադրվում երկու կեսերի ամբողջանալուն: Թե Ռոմեոն, թե Ջուլիետը գիտեն՝ քայլի են դիմում, մանավանդ ամուսնությունը, որ սիրային գաղտնի հանդիպումների շարքից չէ: Այդ պատմությունը տևում է չորս օր՝ հանդիպում են, հասցնում են իրար հասկանալ, ամուսնանալ՝ հակադրվելով բոլորին ու զոհվել՝ բոլորին համախմբելով: Ռոմեոն էլ, Ջուլիետն էլ այն եկվորներ են, որ հաճախ մշակույթում Ժաննա դե Արկի  տեսքով, Գալիլեո Գալիլեյի տեսքով գալիս են մեզ ինչ-որ բան հասկացնելու: Ավաղ, մարդկությունը չի սիրում խրատներ, թեպետ Աստված անսպառ է, արվեստը չի հոգնելու այդ խրատները տալուց: Ահա այս չորս օրը ասուպի պես խրվում են քաղաքի կյանքը՝ փոխելով մարդկանց ու պատմությունը:

-Դա հայացք է ներկայացմանը՝ ներկայացումից առաջ, իսկ հիմա՞՝ երբ կայացել է պիեմիերան:

-Ողջ խումբն աշխատել է գերագույն սիրով: Անշուշտ՝ մենք էլ մեզ հարցնում էինք՝ ինչու՞ Շեքսպիր և ինչու՞ «Ռոմեո և Ջուլիետ»: Երբեմն ժամանակակից երևույթները հասկացվում են, երբ պատահաբար դառնում են ժամանակին կից: Դեպքերը, որ տեղի ունեցան սեպտեմբերի վերջին, հաստատեցին, որ պետք էր այս բեմադրությունը և պետք է, որ նման դեպքեր չլինեն: Հիմա ավելի ուժգին պիտի ծավալվի թատրոն կա՞, թե չկա՞ բանավեճը: Մենք ասում ենք՝ կա: Իսկ թատրոն կա այն ժամանակ, երբ մարդկանց պետք է: Պարզվում է՝ կա ու պետք է, պետք է ու կա: Սա ոչ ինքնավստահություն է, ոչ էյֆորիա, կատարված փաստ է:

-Կատարվածի մեկնակետից՝ իբրև գլխավոր ռեժիսոր, բավարարվա՞ծ եք կատարումից:

-Թույլ տվեք այդ հարցին չպատասխանել, որովհետև շատ ավելի ջերմ զրույցի թեմա է: Մենք արդեն մտածում ենք նոր բեմադրության մասին՝ Պերճ Զեյթունցյանի «Հիսուս Նազովրեցին և նրա երկրորդ աշակերտը», որ կլինի երկրորդ բեմադրությունը, երրորդը տարեվերջյան ամանորի հանդեսը կլինի՝ երեք նոր ներկայացում մեկ խաղաշրջանում ցուցանիշ է մեր պայմաններում: «Ռոմեո և Ջուլիետը» անպայմանորեն թանկ գաղափար ունի, ուրեմն և էժան չպիտի լինի կատարման իմաստով: Խոսքը ծախսերի մասին է, որ ֆինանսավորեց Երևանի քաղաքապետարանը: Շնորհակալություն նրանց: Կարծում եմ՝ քայլն արդարացված է, հիմք կլինի նման հաջորդ քայլերի: Ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել ամբողջ անձնակազմին և առաջին հերթին՝ դերասանական խմբին՝ փորձառու ավագների հետ ներգրաված են թատրոն նոր մուտք գործած երիտասարդներ: Սա միայն ռիսկ չէ, վկայություն է, որ թատրոնը դերասանական երեք սերունդ աշխատանքային վիճակում օրգանապես պահպանելու չափ կենսունակ է: Սա ևս ցուցանիշ է ցանկացած թատրոնի համար, ուրեմն և մեր, որ 1997-ին սկսելու ենք հոբելյանական 30-րդ խաղաշրջանը:

Անահիտ Ադամյանը բանասիրական գիտությունների թեկնածու է, պետական դասի խորհրդական 2-րդ աստիճանի:

Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել Մեդիամաքսի տեսակետներին: