Ներկայացնում ենք իսրայելական Haaretz պարբերականում հրապարակված Peace Deal With Armenia Could Strengthen Azerbaijan in Mideast, West – and Weaken Russia հոդվածի հայերեն թարգմանությունը:

Լիզա Ռոզովսկի

Առաջարկվող գործարքը, կարծես, հայերի կապիտուլյացիան է, դրա իրականացումը կասկածներ է հարուցում, բայց երկու երկրներն էլ կարող են առաջատար դիրքեր գրավել նոր աշխարհակարգում: Մինչդեռ Թրամփի բանագնաց Վիթկոֆը այցելել է Բաքու՝ ակնարկելով ԱՄՆ-Ադրբեջան-Իսրայել հնարավոր համագործակցության մասին, իսկ Ադրբեջանը տեսնում է իր դերը նաեւ Սիրիայի վերականգնման գործում։

Ես Հայաստան էի այցելել մեկուկես տարի առաջ՝ Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի անկլավի ագրեսիվ եւ վերջնական գրավումից մոտ երկու շաբաթ անց:

Շուրջ 100.000 հայ բնակիչներ ինքնահռչակ Արցախի Հանրապետությունից, որը ոչ մի երկիր երբեք չի ճանաչել, լքեցին իրենց տները՝ թողնելով նախնիների գերեզմանները, պայփայած հնագույն եկեղեցիները, եւ փախստական դարձան  Հայաստանում։

Ադրբեջանն այն ժամանակ ասում էր, որ հայերը կարող են մնալ եւ Ադրբեջանի քաղաքացիներ դառնալ։ Սակայն սերնդեսերունդ թշնամությունը երկու ժողովուրդների միջեւ, որն ավելի քան 100 տարի ուղեկցվում էր երկու կողմերի կողմից իրականացված կոտորածներով եւ էթնիկ զտումներով, կասկածի տեղ չթողեցին: Հայերի համար պարզ էր, որ պետք է հեռանան։

Հայաստանի եւ Ադրբեջանի սահմանին գտնվող քաղաքներում եւ գյուղերում անցկացրած երկու օրվա ընթացքում ես հանդիպեցի ցնցված, շփոթված փախստականների, ինչպես նաեւ գյուղացիների, որոնք կարող էին տեսնել ադրբեջանական դիրքերը սահմանից ընդամենը մի քանի հարյուր մետր այն կողմ եւ սպասում էին պատերազմի: 2023 թվականի հոկտեմբերն էր։

Լուսանկարը` Gilad Sade

Ռուբեն Վարդանյանը

Լուսանկարը` Azertag

ԱՄՆ նախագահի հատուկ բանագնաց Սթիվ Վիթկոֆը

Լուսանկարը` Bonnie Cash_UPI_Bloomberg