Մեդիամաքս-ը շարունակում է «50 գլոբալ հայերը» հատուկ նախագիծը: Այսօր մենք ներկայացնում ենք շարքի հերթական հերոսին՝ Վահե Ամիրբեկյանին, ով ապրում է ԱՄՆ-ում եւ աշխատում է PayPal ընկերությունում:

Նախագծի գլխավոր գործընկերն է Երեւանի կոնյակի գործարանը (ԵԿԳ), որի ԱրԱրԱտ ապրանքանիշը ներկայանում է որպես գլոբալ հայկական բրենդ:

Վահե Ամիրբեկյանը ծնվել է Երեւանում 1970 թվականին: Երկու տարի սովորել է Երեւանում, ԵՊՀ ռադիոֆիզիկայի ֆակուլտետում, այնուհետեւ շարունակել է ուսումը Լեհաստանում` Կրակովում: Լեհաստանում աշխատել է ամերիկյան Motorola ընկերությունում: Այնուհետեւ տեղափոխվել է ԱՄՆ, աշխատել է մի քանի start-up ընկերություններում, Cisco-ում, eBay-ում: Ներկայումս աշխատում է PayPal ընկերությունում` որպես ռիսկերի վերլուծության բաժնի գլխավոր մենեջեր:

Երբ Վահեն 1989 թվականին մեկնում էր Կրակով` ուսումը շարունակելու, Խորհրդային Միությունն արդեն սասանվում էր, բայց դեռ քիչ թե շատ կայուն էր: Սակայն Վահեն ասում է, որ կայսրության փլուզման կանխազգացումը կար արդեն այն ժամանակ:

Տեղեկատվական շրջափակում էր` մարդիկ, ըստ էության, չգիտեին, թե այլ երկրներում ինչ է կատարվում, անգամ ԽՍՀՄ համար բարեկամական Լեհաստանում:

Երեւանից Լեհաստան մեկնեցինք 13 հոգով, իսկ, ընդհանուր առմամբ, ԽՍՀՄ-ից 60 ուսանող էինք` Էստոնիայից, Լիտվայից, Ուկրաինայից, Միջին Ասիայի հանրապետություններից, Ադրբեջանից: Հանրակացարանի սենյակը, որտեղ ապրում էինք երեք հայերով, ասես թանգարան լիներ. այնտեղ Հայաստանի քարտեզը կար, այբուբենի պաստառներ, եկեղեցիների նկարներ: Այդ ժամանակ հայերի մասին Լեհաստանում քիչ բան գիտեին` Սպիտակի երկրաշարժ ու Ղարաբաղյան շարժում:
Լեհաստանում շատ ուժեղ հակառուսական քարոզչությունն էր գնում: Կրակովում էր գտնվում ԽՍՀՄ հյուպատոսությունը` ժամանակ առ ժամանակ մի փոքր ամբոխ գալիս էր այնտեղ եւ քարերով հարվածում:


Վահեն (մեջտեղում) դպրոցում` 1983թ.
Լուսանկարը` Վ. Ամիրբեկյանի արխիվից

Գալով Լեհաստան, Վահեն բացահայտեց, որ կյանքն այստեղ բավական տարբերվում է Խորհրդային Հայաստանից:

Այն ժամանակ Հայաստանում կյանքը դեռ լավ էր, իսկ երբ եկանք Լեհաստան, առաջին անգամ իմացանք, թե ինչ բան է ինֆլյացիան` առավոտյան ապրանքը մեկ գին ուներ, երեկոյան` ուրիշ, ավելի թանկ: Բայց կրթության որակը բարձր էր, սովորում էինք Լեհաստանի ամենալավ համալսարաններից մեկում:

Կրակովում Վահեն որոշեց թողնել ռադիոֆիզիկան ու տեղափոխվեց ծրագրավորման ֆակուլտետ: Պատմում է, որ այնտեղ ընդունվելը հեշտ էր, բայց սովորելը` դժվար: Ֆակուլտետն ավարտում էր ընդունված ուսանողների 1/3-ը միայն:

Զարմանում էի, որ քննություններին հարցեր էին տալիս, որոնց պատասխանելու համար պետք էր ստեղծագործական մոտեցում դրսեւորել, այն ոչ թե մեխանիկորեն վերհիշել այն, ինչ անցել էինք կիսամյակի ընթացքում: Մեծ մրցակցություն էր, չկար «արտագրել» հասկացությունը: Մեր վիճակն էլ ավելի էր դժվարանում այն պատճառով, որ ընդամենը երեք շաբաթ էին տվել լեհերեն սովորելու համար: Մտածել էին, որ եթե ռուսերեն գիտենք, ապա արագ կսովորենք, բայց, բնականաբար, այդ ժամանակը շատ քիչ էր: Բայց առաջին կուրսից հետո կյանքը թեթեւացավ:

Վահեի կյանքի «լեհական շրջանը» տեւեց բավականին երկար` 10 տարի:

Երբ գնում էինք, համոզված էինք, որ մի քանի տարի սովորելուց հետո կվերադառնանք Հայաստան: Բայց 1994 թվականին, երբ ավարտեցի ուսումս, պարզ էր, որ Հայաստանում աշխատանք գտնելու մեծ հնարավորություններ չկային: Եվ երբ ինձ առաջարկեցին սովորել ասպիրանտուրայում, դա, թերեւս, այդ երկընտրանքի լավագույն լուծումը դարձավ: Հետո աշխատանք առաջարկեցին ամերիկյան Motorola ընկերության լեհական գրասենյակում:

Մինչեւ հիմա, երբ Վահեն հանդիպում է լեհերին, նրանք անկեղծ զարմանում են, երբ իմանում են, որ լեհ չէ` լեզուն փայլուն գիտի ու խոսում է առանց ակցենտի:

Երբ Լեհաստանում էինք, ես ու ընկերս շատ ակտիվ էինք Կրակովի հայկական համայնքում: Մեզ շատ լավ ընդունեցին այնտեղ, քանի որ «նոր շունչ» էինք նրանց համար: Իսկապես շատ ակտիվ էինք. որպես հայ համայնքի ներկայացուցիչ հանդիպեցի Հռոմի Պապու, Լեհաստանի նախագահ Ալեքսանդր Կվասնեւսկու հետ: Հետո Վարշավայում բացվեց Հայաստանի դեսպանատունը, օգնում էինք ամեն ինչով: Շատ հետաքրքիր էր այդ տասը տարին:

Դեռ դպրոցական եւ ուսանողական տարիներին, երբ շատերն էին ուզում մեկնել ԱՄՆ, Վահեն անտարբեր էր:

Լեհաստանում լավ էր, լավ աշխատանք ունեի, թեկնածուական ատենախոսություն է պաշտպանել, սակայն չէի ցանկանում այդ ամենով սահմանափակվել: Որոշեցի մեկնել ոչ թե Ամերիկա, այլ Սիլիկոնյան հովիտ, որը մի առանձին աշխարհ է, մի վայր, որտեղ քեզ պարզապես վարակում են մեծ գաղափարներով: Եթե այդ նույն Սիլիկոնյան հովիտը լիներ Լեհաստանում, կամ, ասենք, Չեխիայում, այնտեղ էլ կմնայի:

29 տարեկան հասակում որոշեցի ինքս ինձ մարտահրավեր նետել ու կյանքս մեծ փոփոխությունների ենթարկել: Երբ արդեն Սիլիկոնյան հովտում էի, Սիէթլից «Մայքրոսոֆթ»-ում աշխատելու առաջարկ ստացա, բայց «Մոտորոլայից» հետո մի փոքր հոգնել էի մեծ կորպորացիաներից ու նախընտրում էի ավելի փոքր ընկերությունում աշխատել: Դեռ Լեհաստանում էի, երբ դիմել էի մի այդպիսի ընկերության ու երբ ԱՄՆ-ում, ինձ հարցազրույցի հրավիրեցին ու աշխատանք առաջարկեցին: Երեք տարի աշխատեցի այնտեղ:


Վահեն դստեր հետ
Լուսանկարը` Վ. Ամիրբեկյանի արխիվից

Սիլիկոնյան Հովտում իսկական «դեմք» ես համարվում, երբ սեփական ընկերություն ես բացում: Հնարավոր չէ Սիլիկոնյան հովտում ապրել ու նման ցանկություն չունենալ: Անձամբ եմ ճանաչում մարդկանց, որոնց մոտ ստացվել է, եւ իրենց ընկերություններն այնպես են զարգացել, որ դրանց արժեքը հասել է մի քանի հարյուր միլիոն դոլարի: Երբ նման մարդկանց չես ճանաչում, այդ գաղափարը վերացական ես ընդունում, իսկ երբ կոնկրետ օրինակներն աչքիդ առջեւ են, մտածում ես` միգուցե քեզ մոտ էլ կստացվի:

Վերջին երկու տարիների ընթացքում, որոշ հանգամանքների բերումով, Վահեն Սիլիկոնյան հովտից տեղափոխվեց Տեխաս ու հիմա ուրախ է, որ շուտով կրկին վերադառնալու է Սան-Ֆրանցիսկո:

Տեխասում եւս կան լավ ծրագրավորողներ, լուրջ գործով են զբաղվում, բայց իրենց նպատակը միայն դա է, նրանք չեն ուզում ավել բանի հասնել: Սիլիկոնյան հովտում ամեն ինչ այլ կերպ է, մարդիկ միշտ ձգտում ունեն: Մեկ մարդու հետ անգամ կարճ շփումն այնտեղ կարող է ողջ կյանքդ փոխել:

Վահեի կինը եւս ճանապարհ է անցել արտերկրում, սովորել է Շվեդիայում:

Կինս երեւանցի է, նույն դպրոցն ենք գնացել, բժշկուհի է: Մոտ ընկերոջս քույրն է, այդպես ենք ծանոթացել: Ունենք փոքր աղջիկ, եւ ինձ համար շատ կարեւոր է, որ երեխաս հայերեն իմանա: 


Վահեն տիկնոջ հետ Հայաստանում
Լուսանկարը` Վ. Ամիրբեկյանի արխիվից

Հայաստանի հետ կապը Վահե պահպանում է ընկերների, ինչպես նաեւ «Այբ» ակումբի միջոցով: Փորձում է առնվազն երկու տարին մեկ լինել Հայաստանում:

«Այբ» ակումբի անդամ դարձա 4 տարի առաջ` Դավիթ Փախչանյանի առաջարկով: Միշտ վստահել եմ Դավիթի գաղափարներին: Կյանքիս օրինակով համոզվել եմ, որ շատ բան կախված է մարդու ձգտումներից: Չեմ կարծում, որ Հայաստանից գնալը միանշանակ վատ է Հայաստանի համար: Մարդիկ այնպիսի հաջողությունների են հասնում արտերկրում, որոնք Հայաստանում պարզապես հնարավոր չեն:

Գնացողների մի մասն ամեն դեպքում այս կամ այն կերպ կվերադառնա Հայաստան. կամ «Այբ» դպրոց կբացի, կամ ներդրումներ կբերի եւ աշխատատեղեր կապահովի, այսինքն` իր փորձը կօգտագործի հայրենիքում:

Արա Թադեւոսյան