Մորական տոհմիս բոլոր կնամեծար տղամարդկանց մինչ օրս ավանդույթի ուժով անվանում են «Բաղդո»՝ Գասպարյանների նախահոր՝ Բաղդասար պապի անունով:

Մինչեւ վերջերս նրա մասին շատ քիչ բան գիտեի՝ թերեւս միայն այն, որ գաղթել է Արեւմտյան Հայաստանից ու մինչեւ կյանքի վերջն ունեցել է երկու կին:

Հայոց Ցեղասպանության 101-րդ տարելիցը առիթ դարձավ, որ այստեղից-այնտեղից հավաքեմ  Բաղդոյի, նրա ընտանիքի փրկության ու վերամիավորման անհավանական պատմությունները:

1915 թ.՝ կոտորած ու գաղթ Ալաշկերտի գավառակում 

Բաղդո պապը թոռների հետ, 1955-1956 թ.

Լուսանկարը` Գասպարյանների ընտանեկան արխիվից

Բաղդասար Գասպարյանը՝ մորական պապիս պապը, ծնվել է 1864 թվականին Ալաշկերտում, ամուսնացած է եղել գավառակի ամենահարուստ մարդկանցից մեկի՝ Սահակ աղայի դստեր՝ Հայկանուշի հետ:

1915-ի գարնանը Բաղդասարը վաճառական աներոջ հետ գործով գյուղից մեկնում է քաղաք: Տան տղամարդկանց բացակայության ժամանակ սկսվում է համատարած կոտորածը: Վերադառնալով՝ Սահակն ու Բաղդոն գերդաստանի անդամներին սպանված են գտնում: Սպանվածների մեջ Բաղդոն կնոջն ու երեք երեխաներին չի գտնում, չեն գտնում նաեւ Սահակ աղայի փոքր որդուն՝ Սուքիասին: Հարեւան թուրքերից հարցուփորձ անելով՝ իմանում են, որ կինը երեխաների ու փոքր եղբոր հետ միացել է գաղթականների քարավանին:

Բաղդո պապի երկրորդ կինը` Զաբելը (ձախից) որդու եւ քրոջ հետ

Լուսանկարը` Գասպարյանների ընտանեկան արխիվից

1919 թթ.՝ ճակատագրական հանդիպում 4  տարի անց

Բաղդոն եւս լքում է Արեւմտյան Հայաստանն ու գալիս է Երեւան, այնուհետեւ տեղափոխվում է Տավուշի մարզ: Այստեղ նա ամուսնանում է իր պես գաղթական մի կնոջ՝ Զաբելի հետ, ում սիրահարված է եղել երիտասարդ տարիներին:

Բաղդոն իր խնամակալության տակ է վերցնում նաեւ Զաբելի որդուն` Ասանեթին, ում հայրը սպանվել էր կոտորածների ժամանակ: Չորս տարի անց, հավանաբար 1919-1920 թթ. Բաղդոն ինչ-որ գործով գալիս է Երեւան ու փողոցում գտնում Հայկանուշին՝ մուրացկանություն անելիս: Հազարավոր գաղթականներով ու սովյալներով լցված քաղաքի մի անկյունում նա շիվար կանգնում է, գրկում կնոջը.

Բաղդո պապի երեխաները` Զորբեկը, Զոհրան եւ Արեւը

Լուսանկարը` Գասպարյանների ընտանեկան արխիվից

-Հայկանու՛շ, Հայկո՛, էս դու՞ն իս, աչքերուդ մըռնիմ, դու՞ն իս:

Հայկանուշը պատմում է, որ գաղթի ճամփին նորածին որդին մահացել է, մանկատանը կարմրուկից մահացել է նաեւ աղջիկներից մեկը՝ Անգինը, իսկ Աղավնին ու փոքր եղբայրը՝ Սուքիասը, մանկատանն են:

Բաղդո պապի որդին` Զորբեկը իր երեխաների` Յուրիկի եւ Ռուբիկի հետ

Լուսանկարը` Գասպարյանների ընտանեկան արխիվից

Երկու կին մի հարկի տակ

Բաղդոն իր հետ Շամշադինի Պառավաքար գյուղ է բերում կնոջը, դստերն ու կնոջ փոքր եղբորը` Սուքիասին,  Զաբելին հայտնում լուրն ու երկու կանանց պատվիրում հաշտ-համերաշխ ապրել մի տանիքի տակ: 35 տարի Բաղդոյի տանը ոչ կռիվ, ոչ գժտություն չի լինում, գյուղի ամենատարեցները մինչ օրս պատմում են, թե ինչ սիրով են երկու կանայք ապրել իրար հետ ու միասին մեծացրել երեխաներին: Պապը մահանում է 1957-ին՝ 93 տարեկանում: Պառավաքարի հին գերեզմանատանը մինչ օրս խնամքով պահպանում են նրա գերեզմանը, աջ եւ ձախ կողմերում են թաղված նաեւ երկու կանայք՝ Հայկանուշն ու Զաբելը՝ Բաղդոյի հետ կողք կողքի, ինչպես երկրային կյանքում:

Սուրեն Ստեփանյան

Լուսանկարները` Գասպարյանների ընտանեկան արխիվից