Եթե Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը նպատակ էր հետապնդում Բաքվում Եվրոպական խաղերի անցկացմամբ աշխարհի հիացմունքն ու ուշադրությունը հրավիրել իր երկրի վրա, ապա նրան հիասթափություն է սպասում:

Այդ սպորտային միջոցառումը՝ իր չափազանցված ճոխ բացման արարողությամբ Եվրոպայում արժանացավ միայն թեթեւակի հիշատակման, մինչդեռ Ադրբեջանի մասին հրապարակումների մեծ մասը վերաբերում էին այդ երկրում մարդու իրավունքների  տխրահռչակ իրավիճակին: Առնվազն երեք ակտիվիստ եւ լրագրող՝ Խադիջա Իսմաիլովան, Ռասուլ Ջաֆարովը եւ Լեյլա Յունուսը, ովքեր դեմ էին հանդես գալիս այդ խաղերի անցկացմանը, կամ նշում էին դրանց անցկացման բացասական կողմերը, ազատազրկվեցին անցյալ տարի:

Արեւմտյան մեդիան երբեք չի հանդուրժում լրագրողների հանդեպ վատ վերաբերմունքն, եւ Guardian-ի եւ մյուս լրատվամիջոցների թղթակիցների խաղերի լուսաբանման արգելումը հանգեցրեց վատ գովազդի: Լեդի Գագան, ում, ինչպես հաղորդվում է, վճարել են երկու միլիոն դոլար, ելույթ ունեցավ խաղերի բացմանը, բայց աշխարհի մեկ այլ անկյունում Բոնոն խոսեց Ադրբեջանում բանտարկված վեց ակտիվիստների մասին:     

Նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, ով Բաքվում խաղերի բացմանը մասնակցելու համար բաց թողեց Ռուսաստանի ազգային օրը, կիմանա, թե նախագահ Ալիեւը ինչ է զգում: Անցյալ տարի, նա ակնհայտորեն վիրավորված էր զգում Սոչիի Օլիմպիական խաղերին լայն մասնակցության պակասի պատճառով:  Գուցե հենց այս վիրավորանքն էլ Սոչիից հետո դրդեց Պուտինին ագրեսիվ քաղաքականություն վարել Ուկրաինայում:

Եվրոպական միության եւ ոչ մի ծանրակշիռ ներկայացուցիչ չմեկնեց Եվրոպական խաղերի բացմանը: Երեք եվրոպական բարձրաստիճան առաջնորդներ, ովքեր Բաքվում էին, երեւի թե Եվրոպայի ամենից ավտորիտար ղեկավարներն են՝ Պուտինը, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը եւ Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն:  Կենտրոնական Ասիայի երկու տիրակալներ՝ Թուրքմենստանի եւ Ուզբեկստանի առաջնորդները, նույնպես երեւացին միջոցառմանը, որին իրենց երկրները, սակայն, չէին մասնակցում:

Երբ Պուտինն ու Էրդողանը հանդիպեցին, թուրք առաջնորդը տեսախցիկի առջեւ իր զարմանքն արտահայտեց ԵՄ-ից ներկայություն չլինելու առիթով, ինչին Պուտինը պատասխանեց՝ «որպես ԵՄ ասոցացված թեկնածու, Թուրքիան ներկայացնում է ամբողջ Եվրոպական Միությունը»: 

Եվրոպական Միությունից ներկայության պակասը արտացոլեց մշակութային անջրպետը, որը նաեւ դրսեւորվեց վերջերս FIFA-ի շարքերում: Եվրոպական ժողովրդավարությունները չափազանց պասիվ են մեծ սպորտային միջոցառումների անցկացման համար գումարներ ներդնելու հարցում: Երբ նրանք անցկացնում են այդ խաղերը, ապա փորձում են անել դա՝ ապահովելով նախ հասարակության մասնակցությունը:  

Ավտորիտար երկրները, ընդհակառակը, հետաքրքրված են հյուրընկալել նման մեծ սպորտային միջոցառումներ եւ կազմակերպել հսկայական հայրենասիրական բեմադրություններ ազգային դրոշի ծածանմամբ: Երբ իրադարձությունները զարգանում են սցենարից դուրս, ավտորիտարները ջղաձգության մեջ են հայտնվում: (Ադրբեջանի ոխերիմ թշնամի Հայաստանը ստացավ այդ դասը անցյալ շաբաթ, երբ Հայաստան-Պորտուգալիա ֆուտբոլային խաղն ընդհատվեց ստադիոն երիտասարդ տղայի պատճառով, որը բողոքի ակցիա էր անցկացնում իր հոր եւ այլ բանտարկված արմատական ընդդիմության առաջնորդների համար): 

Այսպիսով, խաղերի հանդեպ արձագանքը միայն կկրկնապատկի նախագահ Ալիեւի այն զգացողությունը, որ արեւմտյան երկրները նրա նկատմամբ համապատասխան հարգանք չեն ցուցաբերում: Հարցը հետեւյալն է՝ արդյո՞ք սա կխորացնի Ադրբեջանի եւ Արեւմուտքի միջեւ անջրպետը, որն ակնհայտ էր 2013թ.-ին Ալիեւի ՝ երրորդ անգամ նախագահի պաշտոնում ընտրվելուց հետո:

Ադրբեջանն այսօր մրցակցում է Ռուսաստանի հետ հետխորհրդային տարածքում որպես ամենահակամերիկյան երկիր ճանաչվելու կարգավիճակի համար: Անցած մեկ եւ կես ամիսների ընթացքում Ադրբեջանի կառավարությունը սկսեց անձնական հարձակում գործել ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերիի վրա՝ մեղադրելով վերջինիս իր գրասենյակից Կոնգրեսում «հակաադրբեջանական քարոզարշավ» նախաձեռնելու մեջ: Բաքուն որոշեց փակել Բաքվի ԵԱՀԿ գրասենյակը: Այն մեղադրեց ԱՄՆ կազմակերպություններին, օրինակ, Ժողովրդավարության ազգային հիմնադրամին (National Endowment for Democracy)՝ Ադրբեջանում պետական հեղաշրջում հրահրելու փորձերի մեջ:    

Առաջիկայում սպասվող շատ միջոցառումներ եւ դեպքեր դեռ կարժանանան Արեւմուտքի կառավարությունների քննադատությանը: Լեռնային Ղարաբաղի շփման գծում թեժ ամառ ունենալու անհանգստություն կա: Լրտեսության մեջ անհիմն մեղադրվող երեք արեւմտամետ գործիչների՝ Արիֆ եւ Լեյլա Յունուսների եւ Ռաուֆ Միրկադիրովի դատավարությունները կկայանան ամռան վերջին կամ աշնան սկզբին: Խորհրդարանական ընտրությունները, ընթացիկ բոլոր վեճերով հանդերձ, պետք է կայանան այս տարվա նոյեմբերին:

Թոմաս դե Վաալը Կարնեգիի Հիմնադրամի Կովկասի հարցերով ավագ հետազոտող է:

Մեկնաբանությունը գրվել է Մոսկվայի Կարնեգիի կենտրոնի համար:

Թարգմանությունը՝ Եկատերինա Պողոսյանի