Հեռուստացույցից մեր տուն են մտնում էկրանից հոսող լուռ անուններն ու տարեթվերը:
«Մեր տարիքի են, գոնե ապրել էին»,- ասում եմ ես:
Եղբայրս լուռ է:
Ես տարեթիվ եմ, որ անբնական ինչ-որ օրենքով հետ է ընկել էկրանից հոսող երեխաներից:
***
Երեկոյան, պատուհանիս տակ՝ զորամասի մոտ, ավտոբուսները լցվում են նոր զինվորներով: Պատերազմի ընթացքի մասին ինձ պատմում են ճանապարհողների ծափողջույնները՝ ամեն օրվա հետ ավելի ցածր:
Ու ես հանկարծ հիշում եմ Մարինեի բանաստեղծությունը.
«փողոցում ինչքան սիրուն տղա եմ տեսնում
պատկերացնում եմ մեռած
կռիվ ա…»*
Ես վախենում եմ մտածել այդ մասին:
Ես փախուստ եմ, իրականության դասալիք:
***
Ես նստած եմ անսովոր լուռ, կիսադատարկ գեղեցկության սրահում, որի պատուհանները նայում են դեպի հյուրանոց: Պատշգամբում սիրուն, երիտասարդ զույգ է՝ ճերմակ խալաթները հագին, սուրճի բաժակներով, գրկախառնված: Երջանիկ են, սիրված, ժպտում են իրար:
«Երանի իրենց, հայ չեն»,- ասում եմ մատնահարդարիս, ով հանկարծ ավելի ամուր է սեղմում ձեռքերս իր ափերի մեջ: Նայում ենք իրար: Ու հետո լուռ ենք:
Ու ես հանկարծ ամենից շատ ուզում եմ, որ ճերմակ խալաթներով սիրուն զույգի հեռու-հեռու հայրենիքում մի չտեսնված արհավիրք լինի: Ես ուզում եմ, որ նրանք, որ հայ չեն, զգան ինչ ես եմ զգում, այս անանցողիկ, էություն դարձած տագնապի բեռը:
Ես չարության մարմնացում եմ՝ իմ ուժասպառ անզորության մեջ:
***
Խանութում եղբորս որդիների համար ուսապարկեր եմ ընտրում. Մեկին մարդ-սարդով, մյուսին՝ մեքենա: Ընտրում եմ երկար, գույներ, պատկերներ: Ու մտածում եմ՝ ո՞վ է ընտրելու նրանց համար, որ անհայր դարձան, անտուն մնացին: Ո՞ւմ են ասելու սրտի ուզածի, մտքով անցածի մասին:
«Կրնամ ձեզի օգնե՞լ»,- հանկարծ ասում է սիրիահայ ջահել վաճառողուհին:
Ու ես չգիտեմ՝ ինչ պատասխանել անտուն մնացած այս աղջնակին:
Ես աշխարհի բոլոր մանուկներն եմ՝ այս համատարած որբության մեջ:
***
Արդեն քանի օր երազիս նույն ճանապարհն է՝ դեպի Շուշի: Ո՛չ մեր հյուրանոցը, ո՛չ Ջդրդուզի իմ սաղր քարը: Քաղաքի պարիսպների տակ ոլոր ճափի եզրին մնացած մի քանի հին տապանաքարը ու այն դարպասը, որի վրա գրված է. «Հայի տուն է, ձեռք մի տուր»:
Ես ծանր կարոտ եմ, որ այլևս չի փարատվելու: Քաղաքի պարիսպների տակ ոլոր ճափի եզրին մնացած հին տապանաքարի ծանրության կարոտ:
***
Ես խմում հերթական հանգստացնողը, հետո երկրորդը՝ քաջ գիտակցելով, որ կես ժամից ստիպված եմ լինելու փսխել երկուսն էլ: Բայց դրանից հետո գոնե կքնեմ:
Կես ժամ էլ չանցած, բաղնիքում ես հետ եմ տալիս բոլոր տագնապներս, բոլոր վախերս, 44 օր էկրանից հոսող լուռ անունները:
Առավոտյան հեռախոսս ասում է՝ պատերազմն ավարտվել է:
Ու ես չափում եմ խաղաղությունը կիլոմետրերով, գյուղ-քաղաքներով, տարեթվերով ու անուններով:
Ես չգիտեմ՝ ինչպես ապրել այս խաղաղության հետ:
***
Ես թերթում եմ ֆեյսբուքյան էջս՝ խոսքեր, կարծիքներ, մտքեր, անեծքներ: Ես նախանձում եմ նրանց, որ հստակ գիտեն՝ ինչ մտածել, ինչ զգալ:
Ես կատարյալ դատարկություն եմ՝ այս աղմուկի մեջ:
***
Ես զարմանում եմ ծանոթիս վրա, որ մի քանի տարի առաջ փոխեց որդիների քաղաքացիությունը՝ «բանակի հարցեր կան», իսկ հետո նաև «գրին քարտ» շահեց ու մեկնելու էր, եթե չլիներ համավարակը: Ես զարմանում եմ ուրիշի զավակի հաշվին հայրենիք սիրելու նրա փեշակի վրա:
Ես բացարձակ ատելություն եմ՝ ձեր բացարձակ սիրո մեջ:
***
Ես կարդում եմ լավ ու վատ տեքստեր՝ լքվող վանքերի, քանդված տների մասին: Ես ներողություն եմ խնդրում իմ Աստծուց, որ չեմ սգում վանքերի համար, որովհետև իմ բաժին սուգը միս ու արյունի համար էլ է քիչ: Ու ես վստահ եմ՝ Աստված ինձ հասկանում է:
Ես համընդհանուր ցավ* եմ՝ իմ ամենակուլ լռության մեջ: Ինձ չեն ճչալու:
*Ժամանակակից հայ գրող Մարինե Պետրոսյան
*Ժամանակակից իրանցի գրող Ահմադ Շամլու, «Համընդհանուր սեր»
Սոնա Մարտիրոսյանը լրագրող է: Ներկայում ղեկավարում է ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության հասարակայնության հետ կապերի բաժինը:
Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել Մեդիամաքսի տեսակետներին:
Կարծիքներ
Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում: