1989 թվականի ամռանը Լոնդոնի Metropolis Studios ստուդիայում ձայնագրվեց Deep Purple խմբի «Smoke on the water» հիթի «աստղային» տարբերակը՝ 1988 թվականի Սպիտակի երկրաշարժից տուժած Հայաստանին օգնելու նպատակով: 

Rock Aid Armenia բարեգործական ծրագրի կազմակերպած ձայնագրությանը մասնակցեցին Queen, Pink Floyd, Deep Purple, Black Sabbath, Rush, Yes, Iron Maiden, ELP, Free խմբերի անդամները եւ Բրայան Ադամսը:

Մեդիամաքսը ներկայացնում է հատուկ նախագիծ՝ նվիրված Rock Aid Armenia-ի 30-ամյակին, որը կբացահայտի ծրագրի մանրամասները: Նախագիծն իրականացվում է Հայաստանում Բրիտանական Խորհրդի գրասենյակի աջակցությամբ:

***

Ներկայացնում ենք «Ռոքն ու կարեկցանքը» հոդվածը, որը 1989 թվականի նոյեմբերի 19-ին հրապարակվել էր «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» թերթում:

Երկու էկրանի վրա գրառում կա. «1988թ-ի դեկտեմբերի 7-ին, տեղական ժամանակով ժամը 11:40-ին Հայաստանի հյուսիսում տեղի ունեցավ երկրաշարժ՝ 6,9 բալ ուժգնությամբ Ռիխտերի սանդղակով …»:

Մինչեւ հիմքը քանդված տներ, բեկորների կույտեր, տառապանքով եւ վշտով ողողված դեմքեր…եւ հանկարծ մթության մեջից լսվում են երաժշտության ձայներ: Հնչում է Deep Purple խմբի «Smoke on the water» երգը: 

Այդպես Լոնդոնի «Մետրոպոլիս Ստուդիոս»-ում կայացավ «Ռոքն օգնում է Հայաստանին» ձայնասկավառակի շնորհանդեսը: Էկրանին՝ հայտնի երգիչներ ու երաժիշտներ են: 

Խոսափողի մոտ Smoke on the water երգի առաջին կատարող Իէն Գիլանն է: Նրան փոխարինում է Բրայան Մեյը Queen խմբից, ով աշխարհի առաջատար կիթառահարներից մեկն է: Այնուհետեւ հայտնվում են նորանոր «աստղեր». կիթառահարներ Դեյվ Գիլմորը եւ Թոնի Այոմին՝ Pink Floyd եւ Black Sabbath խմբերից, Քիթ Էմերսոնը՝ Emerson, Lake and Palmer-ից: «Ռոքն օգնում է Հայաստանին» նախագիծը իրականացնում է «Live Aid Armenia» կազմակերպությունը, որը հիմնել է Ջոն Դին: 

Երկու երգով (երկրորդը Black Sabbath խմբի Paranoid երգն է) փոքր սկավառակից բացի, կազմակերպությունը կթողարկի հայտնի խմբերի մեծ ձայնասկավառակ, ինչպես նաեւ վիդեոկասետ՝ Արեւմուտքում ամենահայտնի խմբերի համերգների հատվածներով: Բոլոր այս ձայնագրությունները Live Aid Armenia-ին տրամադրվել են անհատույց:

-Մենք հավաքել ենք լավագույններից լավագույներին, ոչ միայն երաժիշտներին, այլեւ իրավաբաններին, խորհրդատուներին՝ առավելագույն գումար հավաքելու համար,-մամուլի ասուլիսում հայտնեց Ջոն Դին: «Մեր հովանավորը՝ Harry Lager ընկերությունը, հատկացրել է 150 000 դոլար: Վաճառքում դեռ չի հայտնվել ոչ մի սկավառակ, բայց մենք արդեն ունենք 250 000 դոլարի պատվեր», - ասաց նա:

Մամուլի ասուլիսից հետո մեզ, խորհրդային լրագրողներիս, բախտ վիճակվեց առանձին զրուցել «աստղերի» հետ: 

Իէն Գիլանը՝ Metropolis Studios-ում

Լուսանկարը` Michael Putland/Rock Aid Armenia

Մեր առաջին զրուցակիցը Իէն Գիլանն է: Նա կրում է համեստ շապիկ, «բանան» ջինսեր եւ կեդեր:

- Ես կարծում եմ, որ հայ ժողովրդին օգնելը հիանալի մտահղացում էր,- ասաց Գիլանը: Բացի այդ, միշտ հետաքրքիր է աշխատել այսպիսի երաժիշտների հետ: Հարցը գումարը չէ: Մենք զարմանալի ժամանակ ենք ապրում՝ փլուզվում են պատնեշներն ու արգելքները: Այժմ հարկավոր է ավելի շատ ըմբռնում եւ մարդկայնություն: Եվ դրանում կարող է օգնության գալ հենց երաժշտությունը: Այն բարձր է մարդկանց տարանջատող լեզվական, մշակույթային եւ ազգային արգելքներից: 

-Ւնչու՞ ձայնագրության համար ընտրեցիք հենց Smoke on the water երգը:

-Այս երգը գրվել է աղետի՝ ուժեղ հրդեհի տպավորության տակ, եւ այն փառահեղ ընդունելության արժանացավ: Կցանկանայի, որ հաջողությունն այժմ ուղեկցի հայ ժողովրդին:

Գիլանը հայտնեց, որ մոտ ժամանակներս պատրաստվում է  համերգներով ժամանել ԽՍՀՄ:

Քիթ Էմերսոնը անձամբ գիտի, թե ինչ է երկրաշարժը: Նա Սան-Ֆրանցիսկոյում էր, երբ այնտեղ աղետ տեղի ունեցավ:

- Դա իսկապես վախենալու է: Աստված մի արասցե որեւէ մեկին զգալ այդ ամենը…

Ինչպես եւ իր գործընկերը, Քիթը դեմ չէ այցելել մեր երկիր:

-Մեծ հաճույքով նման առաջարկ կընդունեի,- խոստովանեց նա:

Տարօրինակ է: «Աստղերը» ցանկություն ունեն մեզ մոտ ժամանելու, սակայն գալի են միայն երկրորդ մակարդակի խմբեր…

Այն մասին, թե ինչպես ծագեց Հայաստանին օգնելու նպատակով միջոցներ հավաքելու արշավի գաղափարը, մեզ պատմեց Ջոն Դին.

- ԱՄՆ-ում ցուցադրված արբանյակային տեսանյութի հեռարձակումից հետո ես հասկացա. մի կողմից, մարդիկ ցնցված են հայկական ողբերգությամբ, մյուս կողմից՝ մինչեւ վերջ չեն գիտակցում աղետի ծավալները: Քանի որ բարեգործության բնագավառում աշխատելու հինգ տարվա փորձ ունեի, որոշեցի, որ պետք է օգնել: Մենք չենք պատրաստվում կանգ առնել եւ դեռ ունենք ծրագրեր՝ կապված հաջորդ տարվա ընթացքում եւս մեկ սկավառակ ձայնագրելու հետ: Վաճառքից գոյացած միջոցները նույնպես Հայաստան կուղղվեն: 

Ջոն Դին

- Իսկ կատարողները ինչ-որ բան ստանու՞մ են դրա համար:

- Բացարձակ ոչինչ, ամենն արվում է անհատույց: Այժմ մենք բանակցություններ ենք վարում ԽՍՀՄ-ի ներկայացուցիչների հետ եւ հույս ունենք, որ «Ռոքն օգնում է Հայաստանին» սկավառակը կթողարկվի ձեր երկրում:

Black Sabbath խումբը մտադիր է հյուրախաղերով հանդես գալ Մոսկվայում եւ Լենինգրադում: 

- Հայաստանին օգնելու նպատակով ես պատրաստ եմ անել ամեն hնարավորը ,-ասում է խմբի կիթառահար Թոնի Այոմին: 

- Իսկ չե՞ք նախատեսում Հայաստան գնալ:

-Շատ կցանկանայի: Ի դեպ, Գիլանի հետ արդեն քննարկել ենք այդ հարցը:

Դէվիդ Գիլմորը՝ Metropolis Studios-ում

Լուսանկարը` Michael Putland/Rock Aid Armenia

Դեյվ Գիլմորը (որի արվեստի հետ Pink Floyd խմբի ԽՍՀՄ սիրահարներին հաջողվեց անձամբ ծանոթանալ այս տարի) պատասխանելով այն հարցին, թե ինչու որոշեց մասնակցել ձայնագրությանը, ասաց.

- Եթե կա որեւէ օգտակար գործ, անպայման պետք է մասնակցել: Այդպես եղավ եւ տվյալ դեպքում: Հայ ժողովրդին օգնելը սուրբ գործ է: Ես ունեմ մի քանի ընկեր Հայաստանից, որոնց այժմ բնակվում են Անգլիայում: Եվ երբ ինձ հարցրեցին, կմասնակցե՞մ ձայնագրությանը, պատասխանեցի՝ իհարկե:

Եվ վերջում՝ ուշադրության արժանի տեղեկություն՝ Բի-Բի-Սի-ի ռուսական ծառայության «Бабушкин сундук» ծրագրի հաղորդավար Սեմ Ջոնսից.

- Նոյեմբերի 30-ին մեր ստուդիա կգան Իէն Գիլանը եւ Դեյվ Գիլմորը, որպեսզի ռադիոեթերում զրուցեն Խորհրդային Միության ունկնդիրների հետ: Մենք նաեւ կապ կհաստատենք Black Sabbath խմբի հետ, որն այդ ժամանակ Լենինգրադում է լինելու: Նա, ում կհաջողվի զանգահարել Բի-Բի-Սի-ի լոնդոնյան ստուդիա, կստանա «Ռոքն օգնում է Հայաստանին» ձայնասկավառակը՝ բոլոր մասնակիցների մակագրություններով: Հուսով ենք, որ հաղորդմանը կմասնակցեն նաեւ Հայաստանի ներկայացուցիչները:

ՏԱՍՍ-ի թղթակիցներ Անդրեյ Բիրյուկով եւ Ալեքսանդր Սիսնեւ՝ «Կոմսոմոլսկայա պրավդա»-ի համար

2019 թվականի հունիսի 5-ին Երեւանում տեղի ունեցավ հանդիսավոր երեկո` նվիրված Rock Aid Armenia-ի 30-ամյակին: Երեկոյին մասնակցելու նպատակով Երեւան էին ժամանել ռոքի լեգենդները՝ Deep Purple-ի վոկալիստ Իէն Գիլանը եւ Black Sabbath-ի կիթառահար Թոնի Այոմին, ինչպես նաեւ Rock Aid Armenia նախագծի հեղինակ Ջոն Դին: Այցի եւ տոնակատարության կազմակերպիչներն էին Մեդիամաքս մեդիա ընկերությունը եւ DoSomething կազմակերպությունը (Ավստրալիա):

Rock Aid Armenia ծրագրի 30-ամյակի եւ ռոք աստղերի այցի գլխավոր հովանավորը IDBank-ն էր: Միջոցառման գործընկերը Koor գինին էր: