Մեդիամաքս-ը շարունակում է «Հայտնիների 10 իրերը» հատուկ նախագիծը: Ներկայացնում ենք տասը պատմություն հայտնի մարդկանց կյանքից, որոնց կրողը անշունչ իրեր են:
Րաֆֆի (Հակոբ Մելիք-Հակոբյան)՝ հայ գրող, վիպասան, հրապարակախոս, հասարակական գործիչ։
Ծնվել է 1835թ.-ին՝ Պարսկաստանի Սալմաստի գավառի Փայաջուկ գուղում, մահացել՝ 1888թ. ապրիլի 25-ին՝ Թիֆլիսում: Րաֆֆու գրչին են պատկանում «Սամվել», «Դավիթ Բեկ», «Սալբի», «Ջալալեդին», «Խենթը», «Կայծեր» «Խաչագողի հիշատակարանը» եւ այլ արժեքավոր գործեր:
Րաֆֆու անձնական իրերը պահվում են Եղիշե Չարենցի անվան Գրականության եւ արվեստի թանգարանում: Գրողի ամբողջական արխիվը պահպանվել է կնոջ՝ Աննայի շնորհիվ, ով ամուսնու մահից հետո Թիֆլիսից մեկնել է Լոնդոն եւ իր հետ տարել ողջ արխիվն ու նյութերը:
1. Մոր նկարը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Րաֆֆին ծնվել է հարուստ ազնվականների ընտանիքում, որը 13 զավակ ուներ: Գրողի ընտանիքի մասին պատմող իրերից մեր օրեր է հասել մոր նկարը: Այն տեղադրված է դեղին, արտաքինից սեւացած շրջանակում: Շրջանակը բուսական նաշխերով, կապույտ եւ կարմիր քարերով է զարդարված:
2. Խալաթն ու ճամպրուկը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Րաֆֆու տնային խալաթը պարսկական նուշի նախշերով, մուգ կարմիր եւ մուգ կանաչ գույներով կարպետահյուս կտորից է: Այն ունի նարնջագույն թելերից հյուսված գոտի: Խալաթը պահպանվել է գրողի հարսի՝ Ալեքսանդրայի մոտ: Ալեքսանդրա Կորմիկը 1956թ.-ին մի քանի իրերի հետ այն նվիրել է թանգարանին:
Հայոց Եկեղեցական խորհրդի ջանքերով Գրականության եւ արվեստի թանգարան է հասել նաեւ Րաֆֆու՝ կաշվե, մաշած ճամպրուկը:
3. Ծխախոտատուփը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Րաֆֆին իր հուշագիրների մեջ մնացել է որպես մոլեռանդ ծխող եւ թեյի սիրահար: Ստեղծագործական ողջ կյանքի ընթացքում այս ծխախոտատուփը նրա ամենահավատարիմ ուղեկիցներից մեկն է եղել: Թանգարանում պահվող ծխախոտատուփի վրա հունական դիցաբանության թեմայով պատկերներ են:
4. Ծխամորճը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Հուշագիրները պատմում են, որ Րաֆֆին ծխում էր եւ թեյ վայելում տրոպիկական ծաղիկներով շրջապատված սենյակում: Գեղեցիկի մեծ սիրահար վիպասանի սենյակում արմավենիներ կային, դրանք պարսկական թախտի շուրջ էին դրված: Այդ թախտին նստած էլ Րաֆֆին վայելում էր թեյն ու ծխեցնում ծխամորճը: Գորշ, փայտյա ձխամորճը ներկա է եղել գրողի բազմաթիվ ստեղծագործությունների «ծնունդին»:
5. Կաղամարը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Կաղամարը (թանաքաման) Րաֆֆուն նվիրել են Վանում 1885 թ.-ին հիմնված հայկական առաջին՝ Արմենական կուսակցության անդամները:
Կաղամարը բաղկացած է գրչատուփից եւ մելանատուփից: Գրչատուփի ողջ երկարությամբ փորագրություն կա. «Ի վայելումն մեծ եւ անմահ վիպասան Րաֆֆիին՝ Վանի Արմենականներից, 1985թ.»:
Ընծայականի շուրջը զարդանաշխեր են փորագրված: Մելանատուփը տերեւի նման կապարիչ ունի: Կաղամարը երկար ճանապարհ է անցնել. վերջին երկիրը, ուր հայտնվել էր գրողի անձնական իրը, Ֆրանսիան էր, որտեղից էլ հասել է Երեւան:
6. Մոմակալը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Երբ 1891թ.-ին Րաֆֆու այրին երեխաների հետ տեղափոխվում է Անգլիա, որոշ կենցաղային իրեր, այդ թվում՝ մոմակալը, ի պահ է տալիս Ստեփան Տեր-Իսրայելյանի մոտ: Թիֆլիսի Կենտրոնական գրավաճառանոցի տնօրեն եւ հրատարակիչ Ստեփան Տեր-Իսրայելյանի հետ Րաֆֆու ընտանիքը մոտ է եղել: 93 տարի անց թիֆլիսցի գրավաճառի որդին Րաֆֆու անձնական իրերը նվիրել է Գրականության եւ արվեստի թանգարանին:
7. Մաֆրաշը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Մաֆրաշն անկողինը պահելու համար է նախատեսված: Այն կարպետահյուս աշխատանք է՝ գործված բրդյա թելերից: Այս ցուցանմուշը եւս թանգարանին է հասել Տեր-Իսրայելյանների ընտանիքի շնորհիվ:
8. Ցորեն չափելու ամանը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Կենցաղային այս առարկան Րաֆֆու ընտանիքում օգտագործել են ցորեն չափելու համար: Այն մեծ բռնակով գավաթի է նման: Ամանի հետ միասին թանգարանում պահվում են նաեւ նրանց տանն օգտագործված այլ կենցաղային իրեր:
9. Ափսեն ու սկուտեղը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Ափսեն ու սկուտեղը Րաֆֆու տանը հաճախ կազմակերպվող հյուրասիրությունների անբաժան մասն էին: Րաֆֆու տան խոհարարը՝ Պարսկաստանից նրա հետ Թիֆլիս եկած Գրիգորը, հայտնի էր իր շատ համեղ փլավներով: Նուշով, քիշմիշով, ղավուրմայով, ձվաձեղով փլավները ճաշակելու հնարավորություն իր մտերիմների համար Րաֆֆին հաճախ էր ընձեռում: Փալվները մատուցվում էին այս ափսեում:
Հնդկական ոճի զարդանախշերով սկուտեղը թանգարանին է նվիրել Րաֆֆու որդու՝ Արամի կինը: Թանգարանում կազմակերպվող միջոցառումների ժամանակ աշակերտներին հնարավորություն է տրվում վիպասանի սիրելի՝ պարսկական քաղցրավենիքներն ու թեյը համտեսել այս սկուտեղից:
10. Ձեռագիրն ու ակնոցը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
10-հատորյակ ձեռագիր գեղարվեստական ստեղծագործություններ թողած վիպասանի արխիվը նրա որդու կինը՝ Ալեքսանդրա Կորմիկը ուղարկում է Հայաստան: Իրերը սնդուկներով հասնում են Մոսկվա, որտեղից էլ պետք է բերվեին Երեւան: Առեղծվածային պայմաններում 10 հատոր ձեռագրերն անհետանում են, Երեւան է հասնում միայն «Ձայն տուր, ով Ծովակ» բանաստեղծության երեք քառատողը: Թանգարանում պահվում են Րաֆֆու ձեռագիր նամակները, հոդածները, բայց գեղարվեստական ստեղծագործություններից միայն այս երեք քառատողն է:
Քառատողի վրա դրված է վիպասանի ակնոցը, որը նա կրում է հայտնի լուսանկարներում:
Գրականության եւ արվեստի թանգարանի հասցեն է՝ Արամի 1
Հեռախոսահամարը՝ (+ 374 10) 52-06-11
Կայքը՝ http://gatmuseum.am
Հեղինակ՝ Մարի Թարյան
Լուսանկարները՝ Մարիամ Լորեցյանի
Կարծիքներ
Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում: