2015 թվականի ապրիլին, Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի նախաշեմին, The Guardian-ը Հայաստանի եւ Սփյուռքի իր ընթերցողներին առաջարկեց պատմել, թե ինչ ազդեցություն է թողել Ցեղասպանությունը իրենց ընտանիքների վրա:

New East Network-ի կողմից տարվող այս նախագծին արձագանքեց ավելի քան 500 մարդ՝ ուղարկելով նամակներ, լուսանկարներ եւ այլ նյութեր, որոնց մի մասը ներկայացվել էր կայքում:

Մեկ տարի անց, Հայոց Ցեղասպանության 101-րդ տարելիցի նախաշեմին, Մեդիամաքսը եւ The Guardian-ը որոշեցին համատեղ ներկայացնել չհրապարակված նյութերի մի մասը:



Շուշանիկ Մելիքյան, Երեւան

1915թ.-ին պապիկս՝ Գուրգենը, մեկ տարեկան էր, երբ նրանց ընտանիքն արտաքսվեց Ալաշկերտից: Նա ուներ ավագ եղբայր եւ երկու քույր: Գյուղից 1կմ հեռավորության վրա նրանց քարավանը կանգ առավ, պապիկիս հորը կապեցին ծառին եւ բոլորի աչքի առաջ սպանեցին: Մայրը վերցրեց երեխաներին եւ շարունակեց ճանապարհը: Այդ ճանապարհը երեխաները ոտքով էին անցնում, իսկ պապիկս, որ դեռ փոքր էր, մոր գրկին էր: Երեք ամիս շարունակ քայլելով նրանք հասան Բայազետ, Իգդիր, հետո՝ Էջմիածին եւ ի վերջո՝ Երեւան, Սուրբ Սարգիս եկեղեցու բակ:

Բակը լի էր մարդկանց մարմիններով, նրանցից շատերը հիվանդ էին կամ մահացած: Հատուկ սայլը մոտենում էր, հավաքում դիակներն ու տանում եկեղեցու բակից:

Բակի հետնամասում մի տեղ կար, կոչվում էր Ղանթար, երեխաները, նրանց թվում նաեւ պապիկիս քույրերն ու եղբայրը, գնում էին եւ այնտեղից հաց մուրում: Երկար ճանապարհը պապիկիս մորը շատ էր հյուծել: Այդ ընթացքում նա կրծքով կերակրել էր իր ամենափոքր զավակին: Նա շատ հիվանդ էր եւ Երեւան ժամանելուց 12-13  օր հետո մահացավ: Մոր մահից հետո պապիկս մնաց նրա կրծքին եւ լաց էր լինում:

Եկեղեցու բակով անցնելիս մի ամուսնական զույգ նկատում է լացող երեխային եւ վերցնում նրան, այդ մասին տեղեկացնելով պապիկիս ավագ եղբորը: Պապիկիս եղբայրը 16 տարեկանում փորձում է գտնել իր եղբորն ու քույրերին: Նրան չի հաջողվում գտնել քույրերին, քանի որ նրանց տեղափոխել էին ԱՄՆ՝ մանկատուն:

Մի օր, երբ պապիկս Աշտարակի իր աշխատավայրում էր, մի մարդ է մոտենում նրան իր կնոջ հետ: Այդ կինը պատմում է տղամարդու կյանքի պատմությունը: Պարզվում է, որ այդ մարդը պապիկիս կորած եղբայրն է: Պապիկս վերջապես իմանում է, թե ինչ էր իր հոր անունը, բայց ոչ նա, ոչ էլ եղբայրը չեն կարողանում հիշել իրենց մոր անունը:

Իր ողջ կյանքի ընթացքում պապիկս երազում էր վերադառնալ իր կորցրած հայրենիքը: Նա մահացավ՝ այդպես էլ չիմանալով իր ծննդյան օրը, մայրիկի եւ քույրերի անունները: