2015 թվականի ապրիլին՝ Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի նախաշեմին, The Guardian-ը Հայաստանի եւ Սփյուռքի իր ընթերցողներին առաջարկեց պատմել, թե ինչ ազդեցություն է թողել Ցեղասպանությունը իրենց ընտանիքների վրա:

New East Network-ի կողմից տարվող այս նախագծին արձագանքեց ավելի քան 500 մարդ՝ ուղարկելով նամակներ, լուսանկարներ եւ այլ նյութեր, որոնց մի մասը ներկայացվել էր կայքում:

Մեկ տարի անց՝ Հայոց Ցեղասպանության 101-րդ տարելիցի նախաշեմին, Մեդիամաքսը եւ The Guardian-ը որոշեցին համատեղ ներկայացնել չհրապարակված նյութերի մի մասը:

Ռուբեն Ջանբազյան, Կանադա

Իմ հայրական տատիկը` Ագնես Ջանբազյանը (օրիորդական ազգանունը` Անդոնյան), ծնվել էր 1915 թվականին:

Նա մոտ 6 ամսական էր, երբ Մուսա լեռան հարակից գյուղերի հայերը հավաքվեցին եւ փորձեցին ապաստանել լեռան վրա` պաշտպանվելով թուրքերի հարձակումից: Երբ Օսմանական ուժերը մոտեցան քաղաքին, բնակչությունը խոչընդոտեց հարձակմանը եւ պաշտպանվեց 53 օր, մինչեւ ֆրանսիական ռազմածովային նավի փրկության հասնելը: Հետագայում այս հերոսական պատմությունը հայտնի դարձրեց ավստրիացի գրող Ֆրանց Վերֆելը` 1933թ. տպագրելով «Մուսա լեռան քառասուն օրը» վեպը:

2004թ. ինձ հաջողվեց Լիբանանի Անջար քաղաքում հանդիպել տատիկիս քրոջը` Էլմաստին: Նա ինձ պատմեց, թե ինչպես պաշտպանության օրերին, իրեն` 7 տարեկան Էլմաստին էր վստահվել 6-ամսական երեխային պահելու պատասխանատվությունը: Երեք տարբեր առիթով նրանք մտածել են Ագնեսին թողնել ծառի տակ, քանի որ նա շարունակ լաց էր լինում եւ դժվարացնում երթը: Բայց երեք դեպքում էլ Էլմաստը հետ է վերադարձել եւ վերցրել երեխային:

Ես բախտավոր եմ այնքանով, որ 22 տարի նույն հարկի տակ եմ ապրել տատիկիս հետ: Չնայած որ իմ Նենեն տարրական կրթություն գրեթե չէր ստացել, նա ինձ կյանքի մասին ավելի շատ բան է սովորեցրել, քան ինչ-որ գիրք կամ դպրոց երբեւէ կսովորեցներ:

Ցեղասպանության հարյուրամյակի միջոցառումներին ես այցելեցի Երեւան եւ Ստամբուլ: Ինձ համար շատ կարեւոր էր ապրիլի 24-ին լինել երկու քաղաքներում էլ, որպեսզի հիշատակի օրը ամբողջ աշխարհից Երեւան ժամանած  հայերի հետ լինեմ:

Նաեւ կարեւոր էր վերադառնալ այն քաղաքը, որտեղից սկսվել է Ցեղասպանությունը եւ միասնական լինել այն հայերի հետ, որոնք շարունակում են հիշել այդ իրողությունները Ստամբուլում` չնայելով թուրքական կառավարության ճնշմանը: