Մեդիամաքսի  «Գիտամարդ» նախագիծը պատմում է այն մարդկանց մասին, ովքեր հասկացել են, որ իրենց կոչումը հետազոտող լինելն է եւ, չնայած դժվարություններին, որոշել են էներգիան, ներուժն ու ժամանակը ներդնել գիտության մեջ: 

Ռազմական օդաչու դառնալու երազանքը, որ այդ պահին չբացեց իր թեւերը Հայկ Աբրահամյանի առաջ, նրան երկնքից էլ վերեւ բարձրացրեց ու տարավ դեպի Տիեզերքի անսահմանություն:

Մասնագիտության ընտրության առաջ կանգնած Հայկը որոշեց գնալ իր սիրելի՝ ֆիզիկամաթեմատիկական ուղղությամբ եւ ընդունվել ԵՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետ, երբ պարզեց, որ ռազմական օդաչուի մասնագիտության ընդունելության համար տեղ չի լինելու: 

«Դպրոցում բոլոր առարկաներն էլ սիրում էի եւ լավ սովորում, բայց ֆիզիկայի եւ մաթեմատիկայի ուղղությամբ ձգտումն ավելի մեծ էր: Երրորդ կուրսում արդեն որոշեցի մասնագիտանալ Աստղագիտության ոլորտում: Բյուրականի աստղադիտարանի հետ կապը ստեղծվեց, երբ ընտրեցի թեման ու գիտական ղեկավարին, ով աստղադիտարանից էր»,- ասում է Հայկը:

Հայկ Աբրահամյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

«Սկզբում հիմնականում զբաղվում էի քվազարների, բլազարների, ակտիվ միջուկով գալակտիկաների սպեկտրալ ուսումնասիրություններով: Ուղղությունը գրեթե նույնն է, բայց այժմ կենտրոնացած եմ փոփոխականության եւ դրանց բնույթի բացահայտման առանձնահատկությունների վրա»: 

Երեւան-Բյուրական ճանապարհն ամեն օր անցնող Հայկն ասում է, որ ցանկացած գործում կարեւորը սերն է ու մեծ հետաքրքրությունը: Լինում է, որ հենց Բյուրականի աստղադիտարանում՝ ծառայողական բնակարաններում էլ գիշերում է, քանի որ գիշերային դիտումներ է կատարում:

Չբացահայտվածի գրավչությունը

Ես ընտրեցի աստղագիտությունը, քանի որ այն ավելի շատ չբացահայտված տիրույթ է, քանի ֆիզիկայի մյուս բնագավառները: Ֆիզիկայի ֆակուլտետում ինձ համար այդ ժամանակ ամենահետաքրքիր ճյուղն էր: Աստղագիտությունը երկրաչափական պրոգրեսիայով աճող գիտություն է, անընդհատ նոր դիտակներ են պատրաստվում եւ ուղարկվում տիեզերք, նոր տվյալներ են ստանում եւ կատարում ենք ուսումնասիրություններ  այդ նոր տվյալների հիման վրա:

Հայկ Աբրահամյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Ինչքան փորձում ենք հասկանալ այդ երեւույթները, գիտակցում ենք, որ ոչինչ չենք հասկանում, որովհետեւ ամեն քայլ կատարելուց հետո նորանոր խնդիրներ են առաջանում, եւ դա դրանք հասկանալու անվերջ ձգտման է բերում: Տիեզերքի դռները երբեք չեն փակվում եւ այնտեղից անդադար նոր խնդիրներ են ուղղվում դեպի գիտնականները:

Հետազոտելով՝ գալակտիկաների միջուկը

Ընդհանուր գալակտիկայի կառուցվածքում ես ուսումնասիրում եմ միջուկը, որն ամենաակտիվ մասն է: Ինձ հետաքրքրող այդ օբյեկտները գտնվում են ավելի երիտասարդ տարիքում: Ուսումնասիրում ենք, թե դրանք ինչպիսի ակտիվություն են դրսեւորում տարբեր էլեկտրամագնիսական ալիքների տիրույթներում: Այդ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ դեռեւս գալակտիկան չձեւավորված՝ գոյություն ունեն առանձին միջուկներ, որոնք գալակտիկաների ձեւավորման սկզբնական փուլում են գտնվում: Սրանք շատ հետաքրքիր են ուսումնասիրության համար, գուցե եւ, ամենաֆենոմենալ օբյեկտներն են տիեզերքում: Սա աստղագիտության մեջ արդի խնդիրներից  է եւ շատ հարցեր կան, որոնք դեռեւս մնում են չբացահայտված:

Հայկ Աբրահամյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Բյուրականի աստղադիտարանի դիտակները եւu օգտագործվում են ուսումնասիրություններում, օրինակ՝ սպեկտրալ դասակարգումների, ֆոտոմետրիկ դիտումների համար: Ինդիվիդուալ օբյեկտ դիտելիս, եթե այլ դիտակներում դրանց վերաբերյալ տվյալները բացակայում են, կախված օբյեկտի պայծառությունից՝ մեր դիտակները շատ օգտակար են լինում, կարողանում ենք դրանց շնորհիվ դասակարգում կատարել, որոշել օբյեկտների բնույթը: 

Հայաստանը՝ տիեզերքը բացահայտողների շարքում

Աստղադիտարանում, ինչպես Հայաստանի մյուս գիտական հաստատություններում, գիտնականների պակաս կա: Պատճառը ֆինանսական խնդիրներն են: Մարդիկ նախընտրում են արտասահմանյան գիտական կառույցներում աշխատել, որտեղ ավելի շատ են վարձատրվում եւ լայն հնարավորություններ են ստանում: 

Մենք փորձում ենք կապը պահպանել միջազգային գիտական հաստատությունների հետ՝ մասնակցելով միջազգային գիտաժողովներին եւ այլ միջոցառումներին, որը մեզ որոշակի համագործակցություն, արտաքին ֆինանսավորում կարող է բերել: Դա ոչ միայն նպաստում է սոցիալական վիճակի բարելավմանը, այլեւ՝ գիտական մակարդակի բարձրացմանը: 

Փորձում ենք այնպես անել, որի աստղադիտարանը հետագայում էլ լինի բարձր մակարդակի վրա: Հուսով եմ՝ մեր ջանքերը կտան իրենց պտուղները: 

Դպրոցից դուրս մնացած Աստղագիտությունն ու կադրերի խնդիրը

Աստղագիտությունն, ընդհանուր առմամբ, մարդկանց մոտ շատ հետաքրքրություն է առաջացնում՝ անկախ տարիքից: Գիտական առումով բավական լավ վիճակում ենք գտնվում, սակայն կան բայց-եր: Կար ժամանակ, երբ դպրոցում դասավանդվում էր աստղագիտություն, հիմա գրեթե բոլոր կրթօջախներից այն վերացրել են: Այժմ ընդամենը ֆիզիկայի 9-րդ դասարանի դասագրքում մեկ գլուխ է նվիրված, որը շատ վատ է գրված եւ աշակերտների շրջանում հետաքրքրություն չի առաջացնում:

Հայկ Աբրահամյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Այս խնդիրները լուծելու համար դպրոցներում պետք է վերականգնել աստղագիտություն առարկան ու դեռ այդ տարիքում երեխաների մեջ հետաքրքրություն առաջացնել:  Հետագայում արդեն բուհում էլ ուսանողը պետք է տեսնի, որ այս ուղղությամբ մասնագիտություն ընտրելիս ունի ապագա: Եթե ուսանողն ավարտում է համալսարանը եւ իր ապագան չի տեսնում աստղագիտության մեջ, ապա չի կարող այս ուղղությունը զարգանալ: 

Մարի Թարյան

Լուսանկարները՝ Էմին Արիստակեսյանի