«Անտարես» հրատարակչությունը լույս է ընծայել ճապոնացի գրող Հարուկի Մուրակամիի 1992-ին լույս տեսած «Սահմանից հարավ, արեգակից արեւմուտք» վեպը։

Մեդիամաքսը զրուցել է գրքի թարգմանչի՝ Լիլիթ Խանսուլյանի հետ։

- Գրքի գլխավոր հերոսը՝ Հաջիմեն, ծնողներին այսպես է բնութագրում․ «Նրանք երկար պատերազմից վիրավոր սերունդ էին։ Բայց երբ ես ծնվեցի, պատերազմի վերհուշը համարյա չէր մնացել»։ Նրանց ընտանիքը տարբերվում էր նրանով, որ Հաջիմեն միակ երեխան էր։ Սա իսկապե՞ս թերարժեք զգալու պատճառ էր։ Իզումին, օրինակ, երազում էր միակ երեխա լինել։ Գուցե Մուրակամին փորձում է վեպի հենց սկզբից ցույց տալ, որ միշտ ինչ-որ բան պակասո՞ւմ է մարդուն։

-Հաջիմեն ծնվել է 1951 թվականին հետպատերազմյան Ճապոնիայում։ Սա մի շրջան է, երբ Ճապոնիայում խաղաղություն էր հաստատվել, երկիրը աստիճանաբար սկսում էր տնտեսական վերելք ապրել եւ ծնելիությունն էլ իր հերթին աճել էր, այսպես ասած՝ բեյբի բում էր։ Հաջիմեն չէր ճանաչում գեթ մեկին, որը միակ երեխա լիներ։

Սովորաբար մարդիկ, հատկապես երեխաները, չեն սիրում տարբերվել շրջապատից եւ տանել չեն կարողանում, երբ իրենց մատնացույց են անում այդ տարբերությունը։ Այն էլ, երբ տարբերությունը բացասական ընկալումով է կարծրացած հասարակության մեջ։ Էլ չասած ճապոնական հասարակության մասին, որտեղ դուրս ցցված մեխը խփում եւ հավասարեցնում են մնացածին։ «Միակ երե¬խան երեսառած է, թույլ, ահավոր եսասեր. սա անխախտելի, ընդունված տեսություն էր իմ ապրած աշխարհում», - ասում է Հաջիմեն։ Թերեւս տարբերվող լինելու գիտակցությունն էլ որոշակի թերարժեքության բարդույթ էր ձեւավորել նրա մեջ։ Կարծում եմ՝ Մուրակամին ցույց է տալիս հերոսի՝շրջապատից տարբերվելու սկզբնապատճառներն ու Շիմամոտոյի հետ ընդհանրությունները, որոնց շնորհիվ էլ նրանք մտերմացան եւ նրանց սրտերը միացան։

- Երաժշտություն եւ առեղծվածային կամ որոշակի խնդիրներ ունեցող կանայք կային նաեւ նրա «Նորվեգական անտառ» վեպում։

- Երաժշտությունը կարեւոր դերակատարում ունի Մուրակամիի ստեղծագործության մեջ։ Ճիշտ է, ես ծանոթ չեմ նրա բոլոր գործերին, բայց արդեն երեք գիրք եմ թարգմանել, որոնք, կարելի է ասել, շաղախված են երաժշտությամբ։ «Նորվեգական անտառում» հնչում է Բիթլզի «Norwegian wood»-ը, «Սահմանից հարավ, արեգակից արեւմուտք»-ում «South of the Border»-ը (հեղինակներ՝ Ջիմի Քենեդի եւ Մայքլ Քար)։

Վերջին թարգմանությանս մասին դեռ կլռեմ։ Այսինքն, նույնիսկ վերնագիրը կապված է վեպում հիշատակվող երգի հետ։ Երաժշտությունը հնչում է նաեւ նրա մյուս գործերում։ Ջազ, ռոք, փոփ, դասական… Մուրակամին իր ընթերցողներին բազմատեսակ երաժշտությամբ է պարուրում։ Սա որոշակի մթնոլորտ է ձեւավորում, որոշակի երանգ է հաղորդում նրա գործերին։ Ընթերցողը կարող է նույնիսկ միացնել նրա առաջարկած երաժշտությունն ու լիովին ընկղմվել այն իրականության մեջ, որ ստեղծում է Մուրակամին։

Լուսանկարը` Անտարես

Լիլիթ Խանսուլյանը

Լուսանկարը` անձնական արխիվ