Մեդիամաքս-ը շարունակում է «Հայտնիների 10 իրերը» հատուկ նախագիծը: Ներկայացնում ենք տասը պատմություն հայտնի մարդկանց կյանքից, որոնց կրողը անշունչ իրեր են:

Անդրանիկ Օզանյան (Զորավար Անդրանիկ)` հայ զորահրամանատար, պետական գործիչ, հայդուկապետ:

Ծնվել է 1865թ. փետրվարի 25-ին՝ Արեւմտյան Հայաստանի Շապին Գարահիսար քաղաքում, մահացել՝ 1927թ. օգոստոսի 31-ին՝ Կալիֆոռնիայի Չիքո քաղաքում: 2000թ. նրա աճյունը տեղափոխվել է Հայաստան՝ ամփոփվելով Եռաբլուր զինվորական պանթեոնում։

Անդրանիկ Օզանյանի անձնական իրերը պահվում են «Զորավար Անդրանիկ» ֆիդայական շարժման թանգարանում:

1. Աստվածաշունչը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

1907 թ.-ի Աստվածաշունչը պատկանել է Զորավար Անդրանիկին: 1926թ. Զորավարն այն նվիրել է իր սանիկին՝ ծննդյան օրվա առթիվ: Սուրբ Ավետարանի վրա ընտանիքի կնքահայրը մակագրություն է թողել: Զորավարի մակագրությունը, սակայն, ժամանակին թաքցրել են՝ պայմանավորված որոշակի քաղաքական հարցերով: Այդ էջի վրա թուղթ են սոսնձել, որը մինչ օրս բացել չեն կարողանում:

Կտակարանը 2012թ.-ին թանգարանին է նվիրաբերել ընտանիքի հետնորդներից մեկը: 

2. Մկրատը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Հայոց ցեղասպանության եւ հայերի տեղահանության ժամանակ Անդրանիկ Օզանյանը հայ գաղթականների խմբի էր ուղեկցում: Մի կին, ում գրկին փոքրիկ երեխա կար, դժվարությամբ էր քայլում: Զորավարը կնոջ գրկից վերցնում է փոքրիկին, նստեցնում իր ձիու վրա: Գաղթականներին ապահով տեղ հասցնելուց հետո նա խուրջինից մկրատ է հանում եւ տալիս այն կնոջը՝ ասելով, որ մկրատը դնի փոքրիկի բարձի տակ, ինչպես ժամանակին ընդունված էր անել շատ հայ ընտանիքներում: 

3. Ծխամորճը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Անգլիայում բուժում ստանալիս Զորավար Անդրանիկն իր ծխամորճը, ի նշան երախտագիտության, նվիրել է բժշկին: Բժշկի ընտանիքը պահպանել է այն, իսկ Երեւան ծխամորճը հասել է ամերիկյան մի կազմակերպության շնորհիվ:

4. Ափսեն

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Հովհաննես Թումանյանի մտերիմ ընկեր, քաղաքական գործիչ Դանուշ Շահվերդյանը ճաշի է հրավիրվում բանաստեղծի տանը, որտեղ հանդիպում է Անդրանիկ Օզանյանին: Նա նկատում է, որ զորավարի հանդեպ վերաբերմունքն առանձնակի է, նրան անգամ հատուկ ափսեով են ճաշը մատուցում: Օրեր անց Դանուշ Շահվերդյանը նորից է այցելում Թումանյանի տուն եւ բանաստեղծի դստերը խնդրում, որ իրեն հյուրասիրեն այն նույն ամփսեով, որով զորավարն էր ճաշում: Այդ օրը քաղաքական գործիչն իր հետ վերցնում է ափսեն ու պահում իր տանը: Տարիներ անց՝ 1995թ. ափսեն Շահվերդյանի ազգականուհին նվիրում է ֆիդայական շարժման թանգարանին: 

5. Թուրը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Անդրանիկ Օզանյանի մարտական թուրը Երեւան է բերվել Բուլղարիայից: Արաբական թուրը 1891թ.-ի է: Այն մասնակցել է Բալկանյան պատերազմին: Թուրը 2000թ. թանգարանը նվեր է ստացել ՀՀ պաշտպանության նախարարությունից:

6. Մոխրամանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Թբիլիսիում լույս էր տեսնում «Հայաստան» պարբերականը, որում գաղթականների հարազատները հայտարարություններ էին տպագրում եւ որոնում միմյանց: Թերթի միջոցով նաեւ հանգանակություններ էին կատարում: Ֆիդայական շարժման թանգարանում վերականգնված է թերթի խմբագրությունում Անդրանիկ Զորավարի եւ Հովհաննես Թումանյանի աշխատասեղանը: Դրա վրա ճանճի տեսքով մոխրաման է դրված: Մոխրամանը թանգարանին է նվիրաբերել Կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր Վիլի Սարգսյանը, սակայն հայտնի չէ, թե ինչպես է այն հայտնվել պրոֆեսորի մոտ:  

7. Նագանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Նագանը Զորավար Անդրանիկը նվիրել է իր ընկերոջը՝ Պետրոս Հովհաննիսյանին: Տարիներ ի վեր ընտանիքը սրբորեն պահել է հայդուկապետի նվերը: Նագանը թանգարան է հասել Զորավարի ընկերոջ թոռան միջոցով: 

8. Շքանշանները

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Ֆիդայական շարժման թանգարանում պահվում են Զորավար Անդրանիկի շքանշանները: Դրանցից են «Քաջության խաչ» (1912թ., Բուլղարիա), Գեորգիեւյան խաչ 4-րդ աստիճան (1914թ., Ռուսաստան), Սբ. Գեորգի (1913թ., Ռուսաստան), «Մարտական փառքի շքանշան (1915թ.): Այս շքանշանները բերվել են Բուլղարիայի Պլովդիվ քաղաքում գտնվող Բալկանյան պատերազմի թանգարանից:

9. Շեփորը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Շեփորը Անդրանիկ Օզանյանի գնդինն է եղել: Այն իր մոտ է պահել զորավարի տասնապետերից մեկը՝ Տրդատ Շիրինյանը: Շեփորը թանգարանին է նվիրաբերել տասնապետի բարեկամը:

10. Դաշույնը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Ղարաքիլիսայի ճակատամարտի օրերին Զորավար Անդրանիկը մի քանի օր հանգրվանում է Հովհաննես Թումանյանի Դսեղի տանը: Զորավարը հսկում էր Դսեղի երկաթուղին: Գյուղի բնակիչները նրան դաշույն են նվիրում, որը պահպանվել է եւ հասել Ֆիդայական շարժման թանգարան:

«Զորավար Անդրանիկ» ֆիդայական շարժման թանգարանի հասցեն է՝ Կաշեգործների փող., 231 շենք

Հեռախոսահամարը՝ (+374 10) 44-02-05

Հեղինակ՝ Մարի Թարյան

Լուսանկարները՝ Մարիամ Լորեցյանի