Այսօր բազմաթիվ հաստատություններ են բացվում, որոնք ուղղված են երեխայի զարգացմանն ու դպրոցական դասերի պատրաստմանը։ Ի՞նչ ծրագրեր են կիրառվում, ի՞նչ նկատի ունեն, երբ ներկայացնում են ծրագիր ուղղված երեխայի զարգացմանը, ի՞նչ կարեւոր կետերի պետք է ուշադրություն դարձնի ծնողը, որո՞նք են երեխային ուղղված առողջ պահանջները, ով նախադպրոցական հասակում է եւ ունի տարիքին համապատասխան հմտությունների ձեռքբերման հնարավորություն։ 

Փորձեմ ներկայացնել կարեւոր գործոններ, ըստ որոնց ծնողները կծանոթանան թե° տարիքային առանձնահատկություններից բխող զարգացման պահանջներին, թե° նման հաստատություն ընտրելիս կարեւոր չափանիշներին։ 

Առհասարակ, կա մի ճշմարտություն՝ որքան մեծ է ընտրությունը, այնքան դժվար է նախընտրությունը։ Դա պայմանավորված է գովազդվող եւ մատուցվող ծառայությունների բազմազանությամբ եւ գայթակղությամբ։ Դրանք այնքան շատ են, որ երբեմն խճճվում ես։ Այս երեւույթը բնորոշ բոլոր բնագավառներին։ Ներկայում մանկան զարգացման կենտրոնները մեծ արագությամբ ազդարարում են իրենց սկիզբը՝ նշելով հաստատության բացումը եւ ներկայացնելով իրենց ծրագրերը։ 

Բոլորը ներկայացնում են գրեթե նույն բովանդակությունը.

• Երեխայի զարգացմանն ուղղված ծրագրերի իրականացում

• Ժամանցի կազմակերպում

• Խմբակներ

• Ինտելեկտուալ ակումբներ

• Տարբեր հոգեբանաշտկողական տեխնիկաների կիրառմամբ՝ խնդիրների հաղթահարում

• Ծննդյան տոնի կազմակերպում եւ այլն։ 

Որպես կանոն զարգացումն ու ժամանցի կազմակերպումը տարբեր գործառույթներ են, եւ երեխայի կյանքի որակի ձեւավորման մեջ տարբեր դերակատարություն ունեն։ 

Զարգացումը միայն երեք տարեկանում շախմատ, լեզուներ կամ թվաբանություն սովորելը չէ։ Դա մի ամբողջ կոմպետենտ մասնագիտական գիտելիքների համակարգում է, որը պետք է համապատասխանի տարիքային առանձնահատկություններին եւ պահանջներին։

Ի՞նչ է նշանակում տարիքային առանձնահատկություններ եւ տարիքային պահանջներ։ Յուրաքանչյուր ծնող պետք է կարողանա տարրական պատկերացումներ ունենալ սեփական երեխայի տարիքային առանձնահատկությունների վերաբերյալ։ Այն կնպաստի հարաբերությունների առավել դրական, գիտակցված եւ համապատասխան մոտեցման դրսեւորմանը։ Եթե մենք սովորում ենք ճիշտ ճանաչել եւ հասկանալ երեխային, ապա կարող ենք զերծ մնալ այն բոլոր հոգեբանական խնդիրներից, որոնք առաջանում են ժամանակի ընթացքում՝ բախվելով չհասկացվածության հետ։ 

Քանի որ զարգացման կենտրոնների հիմնական թիրախային խումբ են հանդիսանում նախադպրոցականները՝ 3-6 տարեկան, ապա հակիրճ ներկայացնեմ այդ տարիքի հոգեբանական առանձնահատոկությունները։ Տարիքային պահանջների մասին տեղեկատվություն ունենալով, կարող եք առավել հստակ կողմնորոշվել, թե երեխային ինչ է հարկավոր եւ որ մատուցվող ծրագրերից կարելի է օգտվել՝ առավել առողջ եւ օգտակար արդյունքի համար։ 

3-6 տարեկան երեխաների տարիքային առանձնահատկությունները

Երեք տարեկանը մարդու կայացման եւ սեփական Ես-ը գիտակցելու, զարգացնելու եւ ամրապնդելու փուլ է, որը մասնագետները համարում են ճգնաժամային։ Ճգնաժամային, քանի որ երեխան կյանքի մի մակարդակից անցում է կատարում մյուս՝ ավելի հասուն մակարդակ, որտեղ կա անհրաժեշտություն հաստատվելու եւ ցույց տալու սեփական գոյությունը։ Հիմնականում այն դրսեւորվում է տարբեր «հոգեբանական» խնդիրներ հիշեցնող վարքային դրսեւորումներով, որոնք ծնողին անհարմարություն են պատճառում՝ կամակորություն, անհամաձայնություն, ագրեսիա, ներամփոփություն, երկչոտություն եւ այլն։ 

Ամեն երեխա յուրովի է գնում կյանքի այդ փուլին ընդառաջ. ոմանք պայքարում են, ոմանք թաքնվում, ոմանք էլ հանդուրժողաբար ընթանում են հոսքի հետ։ Այս տարիքում շատ կարեւոր է, որ երեխան ունենա զարգացած իմացական գործընթացներ՝ մտածողություն, երեւակայություն, հիշողություն, մոտորիկա, ուշադրություն։ Ունենա տարիքին համապատասխան զարգացած հուզական ինտելեկտ, այն է՝ ճանաչի սեփական հույզերը։ Վերոնշյալ բաժինները անպայմանորեն պետք է զարգացնել ոչ թե դպրոցական առարկաների յուրացման միջոցով, այլ խաղի։ Խաղը մի հզոր սոցիալականացման փուլ է, որը լիարժեք չապրելով եւ ավարտին չհասցնելով, մարդը ողջ կյանքում կարող է մանուկ մնալ։ 

Ընտրեք այնպիսի մանկական զարգացման կենտրոններ, որտեղ կան հոգեբաններ, ովքեր իրոք կատարում են իրենց մասնագիտական գործառույթը: Կան հոգեբան-մանկավարժներ, ովքեր, տառեր ուսուցանելուց բացի, գիտեն ուսուցանում կազմակերպել խաղի միջոցով։ Հաղթահարեք ներքին վախը, որ երեխան ետ կմնա մյուս երեխաներից, ովքեր գիտեն մի քանի լեզու, այն էլ՝ 4 տարեկանում։ Դա իրականում ուղեղի ծանրաբեռնում է, ինչը հանգեցնում է գերհոգնածության եւ մանկության իրական չափաբաժնի կրճատման։ Այն հաստատ մի օր գլուխ կբարձրացնի հոգեբանական լուրջ խնդրի տեսքով՝ գերազանցիկության սինդրոմ, էքզիստենցիալ ճգնաժամ, թերարժեքության բարդույթ եւ այլն։ 

Կամիլա Խաչատրյանը հոգեբան է:

Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել Մեդիամաքսի տեսակետներին: